Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Bætur fyrir gripina verða ekki metnar fyrr en þeim hefur verið fargað
Fréttir 2. febrúar 2018

Bætur fyrir gripina verða ekki metnar fyrr en þeim hefur verið fargað

Höfundur: smh
Nautgripunum frá bænum Eystri-Grund við Stokkseyri sem komust í kjötmjöl sem bannað er að gefa nautgripum, hefur enn ekki verið fargað, þó að úrskurður um það hafi legið fyrir í atvinnu- og nýsköpunarráðuneytinu í lok marsmánaðar á síðast á ári. Á þeim tíma hefur bóndinn þurft að standa straum að fóðurkostnaði fyrir gripina án þess að fá metnar bótagreiðslur fyrir þá.
 
Forsagan er sú að þann 27. mars á síðasta ári lagði Matvælastofnun bann á markaðssetningu afurða frá bænum, slátrun til manneldis og flutning gripanna. Skýringin var sú að um 140 nautgripir á bænum höfðu aðgang að óvörðum og götuðum sekkjum af kjötmjöli sem ætlað var að nota sem áburð. Ekki er heimilt að nota kjötmjöl sem fóður fyrir dýr í matvælaframleiðslu, vegna hættu á kúariðusmiti. Í tilkynningu Matvælastofnunar frá því í mars á síðasta ári kom fram að ummerki á staðnum bentu til að nautgripir hafi verið við sekkina og þeir hafi sleikt og étið kjötmjöl úr þeim.
 
Útgjöld vegna fóðurkaupa
 
Í byrjun þessa árs var greint frá því í fréttum Ríkisútvarpsins að nautgripirnir væru enn á lífi og var haft eftir Sævari Ástmundssyni, bónda á Eystri-Grund, að þessar tafir hefðu kostað hann mikil útgjöld vegna kaupa á fóðri. Jón Gíslason, forstjóri Matvælastofnunar, gaf þær skýringar að skortur á aðstöðu, vangeta sláturhúsa til að taka við nautgripunum og ósk frá bóndanum um að fresta förgun hafi leitt til að drátturinn varð. Vildi bóndinn athuga réttarstöðu sína gagnvart ákvörðun ráðuneytisins og síðan fá staðfestingu á bótum – og þetta tafði málið. Frestun förgunar var hafnað í júní. Annir í sláturhúsum í sláturtíðinni í haust töfðu svo málið enn frekar, því ekki var hægt að taka nautgripina þar inn á meðan.
 
Að aflokinni sláturtíð, þegar til stóð að fara með gripina í sláturhús, var bóndinn ekki tilbúinn að gera það nema staðfesting á bótum lægi fyrir. Samkvæmt upplýsingum úr ráðuneytinu verður bótafjárhæðin ekki ákveðin fyrr en búið er að farga dýrunum. 
 
Neyðaraflífun átti ekki við
 
Arnar Árnason, formaður Landssambands kúabænda, hefur gagnrýnt málsmeðferðina og benti á það í umfjöllun Ríkisútvarpsins að til væru ferlar sem gera ráð fyrir að hægt sé að koma neyðarslátrun við undir þessum kringumstæðum. Dýralæknir geti þannig í krafti embætti síns komið slíkum gripum í gegnum sláturhús og þeim fargað svo fljótt sem auðið er. Hann hefur líka gagnrýnt að ekki sé vilji til að reikna út bætur fyrir Sævar bónda, þar sem fyrir liggur hver aldur og fjöldi gripanna sé. 
 
Viktor Stefán Pálsson, forstöðumaður Samhæfingarsviðs Matvælastofnunar, segir að í tíð eldri reglugerðar um slátrun hafi neyðarslátrun átt við þegar dýr voru aflífuð utan sláturhúss, samkvæmt ákvörðun dýralæknis, vegna slyss eða af öðrum ástæðum. 
 
„Í núgildandi reglugerð er talað um neyðaraflífun og er þá átt við aflífun dýra sem eru með áverka eða sjúkdóm sem hefur í för með sér mikinn sársauka eða þjáningu. Í tilviki nautgripanna á Eystri-Grund var þessu ekki fyrir að fara og engin neyð sem knúði á um að krefja sláturleyfishafa til að breyta sláturplönum og riðla þannig sláturtíðinni með því að taka daga frá til að slátra fjölda nautgripa frá Eystri-Grund,“ segir Viktor.
 
Engar bætur ákvarðaðar fyrr en búið er að farga
 
Elísabet Anna Jónsdóttir, lög­fræðingur í atvinnu- og nýsköpunar­ráðuneytinu, segir í svari við fyrirspurn frá Bændablaðinu að um kostnað og bætur vegna slíkra aðgerða sé fjallað í 6. kafla laga um dýrasjúkdóma og varnir gegn þeim. 
 
„Til að komast að niðurstöðu um bótafjárhæð í málum sem þessum þurfa að liggja fyrir upplýsingar um meðal annars fjölda og aldur gripa, sem liggja ekki fyrir samkvæmt upplýsingum ráðuneytisins. Ráðuneytið hefur því ekki undir höndum nein haldbær gögn til að styðjast við til að meta bætur vegna málsins,“ segir Elísabet. Hún bætir við að ráðuneytið hafi samið við Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins um að taka að sér að aðstoða við mat á bótum vegna málsins. Spurð um það hvort ekki sé hægt að nálgast upplýsingar um aldur og fjölda gripa hjá héraðsdýralækni til að mynda, segir hún að ráðuneytið muni að svo stöddu ekki veita ítarlegri upplýsingar um efnistök málsins sem það hefur til meðferðar. Vísar hún til fyrra svars hvað varðar fyrirliggjandi gögn og þá lagaheimild sem ákvörðun byggir á. 
 
Samkvæmt upplýsingum frá Matvælastofnun er nú stefnt á að búið verði að farga gripunum í febrúar. 

Skylt efni: kjötmjöl | förgun gripa

Halla tekur upp Íslenskt staðfest
Fréttir 28. mars 2024

Halla tekur upp Íslenskt staðfest

Halla Sif Svansdóttir Hölludóttir, garðyrkjubóndi og eigandi Sólskins grænmetis ...

Uppfærsla á stefnumörkun Bændasamtaka Íslands
Fréttir 27. mars 2024

Uppfærsla á stefnumörkun Bændasamtaka Íslands

Fjölmörg mál voru til afgreiðslu á nýliðnu Búnaðarþingi 2024, úr fimm nefndum, s...

Endurnýting heimil til 1. nóvember 2025
Fréttir 27. mars 2024

Endurnýting heimil til 1. nóvember 2025

Matvælaráðuneytið hefur tilkynnt um frestun á gildistöku banns við endurnýtingu ...

Horfið frá framleiðslutengdum stuðningi
Fréttir 27. mars 2024

Horfið frá framleiðslutengdum stuðningi

Fyrirkomulag landbúnaðarstuðningskerfis á Íslandi mun taka miklum breytingum ef ...

Hyggur á slátrun í haust ef leyfi fæst
Fréttir 26. mars 2024

Hyggur á slátrun í haust ef leyfi fæst

Fyrrverandi sláturhússtjóri á Vopnafirði ætlar ekki að láta deigan síga þrátt fy...

Niðurskurði lokið á fé úr Blöndudal
Fréttir 26. mars 2024

Niðurskurði lokið á fé úr Blöndudal

Niðurskurður á sauðfé frá bæjunum Eiðsstöðum og Guðlaugsstöðum í Blöndudal fór f...

Kornræktarfélag gengur í endurnýjun lífdaga
Fréttir 26. mars 2024

Kornræktarfélag gengur í endurnýjun lífdaga

Kornræktarfélag Suðurlands verður endurvakið sem viðskiptavettvangur ræktenda og...

Grípa þarf tækifærin
Fréttir 26. mars 2024

Grípa þarf tækifærin

Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, telur að bændur eigi að leyfa sér að hor...