Landbúnaður færður inn í borgirnar
Höfundur: Erla Hjördís Gunnarsdóttir
Landbúnaðarhúsið eftir austurrísku arkitektastofuna Precht hefur vakið heimsathygli en hugmynd að byggingunni er hugarfóstur hjónanna Chris og Fei Precht sem ventu kvæðu sínu í kross fyrir nokkrum árum og ákváðu að flytja skrifstofu sína úr miðborg Beijing í Kína og upp í fjöllin í Austurríki. Þar hafa þau náð betri tengingu við náttúruna og ekki hvað síst við matvælin sem þau rækta nú sjálf og neyta. Út frá þessum breytta lífsstíl fengu þau hugmyndina að Landbúnaðarhúsinu.
Hjónin þróuðu mátbyggingarkerfi til að byggja landbúnaðarhúsið sem er ætlað að kanna tengsl fólks við matvælin sem það neytir og með verkefninu vildu þau tengja arkitektúr við landbúnað. Hjónin Chris og Fei Precht eru hugmyndasmiðir að byggingunni en fyrir tveimur árum fluttu þau skrifstofu sína úr miðborg Beijing yfir í fjöllin í Austurríki þar sem þau lifa og starfa í dag. Þau reyna að vera eins sjálfbær og mögulegt er og rækta mest allan mat sjálf til eigin neyslu og kaupa það sem upp á vantar hjá bændum í nágrenninu. Eftir þessa miklu breytingu á lífsstíl hafa þau allt aðra tengingu við mat að eigin sögn og benda til dæmis á að tómatur sem þau rækta hjá sér bragðist allt öðruvísi en tómatur sem búið er að flytja heimshorna á milli. Þar sem þau átta sig á því að þeirra lífsstíll getur ekki hentað öllum þá vilja þau reyna að þróa verkefni sem færir mat aftur til fólks sem býr í borgum og er landbúnaðarhúsið eitt af þeim verkefnum.
Hringrás og lítil sóun
„Næstu 50 árin verður meiri matar neytt en síðustu 10 þúsund ár til samans og 80 prósent af matnum verður neytt í borgum heimsins. Það er því ljóst að við verðum að finna leið til vistfræðilegra valmöguleika á móti því matvælakerfi sem við lifum við í dag. Hvar og hvenær við ræktum og borðum. Lykilatriði í þessari breytingu verða lífrænn landbúnaður, hrein matvæli, félagsleg uppspretta og „bóndabærinn að borðinu“. Því verður fólk í borgum að geta haft möguleikann á að rækta í það minnsta hluta af því sem það neytir sjálft, þó ekki væri nema til að stytta birgðakeðjuna og að minnka notkun á umbúðum,“ segir Chris og bætir við:
„Landbúnaðarhúsið okkar er, ásamt því að vera íbúðarhúsnæði, rekið áfram af lífrænum líftíma aukaafurða inni í byggingunni en hugmyndin er að þar geti fólk ræktað sjálft eigin matvæli. Byggingar skapa nú þegar mikinn hita sem er hægt að nota einnig til dæmis við ræktun á kartöflum, hnetum og baunum. Vatnskerfi í húsinu hefur síur fyrir regnvatn sem auðgar það með næringarefnum og fer í hringrás aftur inn í gróðurhúsið. Matarsóuninni, sem á sér stað innan byggingarinnar, er hægt að safna saman niðri í kjallara sem breytt er í rotmassa og notað aftur til að rækta meiri mat. Þannig getur landbúnaðarhúsið líka orðið kennslustöð fyrir fólk þar sem það verður ekki lengur hulin ráðgáta hvaðan maturinn kemur og hvernig hann hafnar á diskum þess.“
Landbúnaðarhúsið er byggt úr tré en aðalbygging þess er úr krossuðum lagskiptum timburpanelum sem notaðir eru til að þróa strúktúr mátkerfisins. Líta arkitektarnir á kosti þess að nota timbur sem er nákvæmt í framleiðslu, auðvelt að flytja og setja upp. Einnig þurfi mun minni orku til að framleiða efnið en til dæmis stál eða steypu.
Arkitektarnir horfa í kosti þess að byggja landbúnaðarhúsið úr timbri þar sem kolefnisspor við framleiðslu þess er mun minna en til dæmis við framleiðslu á járni og steypu.