Næsta verkefni
Alþingi hefur samþykkt lög sem heimila innflutning á ófrosnu kjöti og ógerilsneyddum eggjum frá og með næstu áramótum. Deilur hafa staðið um þetta mál lengi, eða allt frá því að stjórnvöld sömdu um að innleiða matvælalöggjöf ESB fyrir meira en áratug. Sú löggjöf var ekki hluti af EES-samningnum þegar hann var upphaflega gerður.
Rökin að baki innleiðingunni voru að tryggja útflutningshagsmuni íslensks sjávarútvegs inn á EES-svæðið, sem vissulega eru gríðarlegir. Það hefur jafnframt þýtt að hagsmunir landbúnaðar hafa þá verið settir til hliðar á móti, eins og ofangreind niðurstaða sýnir.
Bændur hafa lagst gegn þessum breytingum, eins og oft hefur komið fram hér, en lögðu jafnframt mikla vinnu í að leita lausna. Þess gætti ekki síst í þeim takmörkunum sem urðu hluti af löggjöfinni þegar hún var samþykkt mótatkvæðalaust á Alþingi 2009. Við tóku þá deilur fyrir innlendum og erlendum dómstólum sem nú hafa verið leiddar til lykta með samþykkt ofangreindra breytinga.
Ákvæði um vernd búfjár- og lýðheilsu dæmd út af borðinu
Hér verður ekki deilt við dómarann en sárast við niðurstöðu þeirra er samt að ekkert hald væri í ákvæðum 13. greinar EES-samningsins sem heimila takmarkanir til að vernda búfjár- og lýðheilsu. Þau voru einfaldlega dæmd út af borðinu. Það er sérstakt að í ljósi þess þá hafa nú ESB-ríkin betri heimildir til að verja sína hagsmuni á þessu sviði heldur en EES-ríkin. Jafnræðið er ekki lengur fyrir hendi eins og fræðimenn hafa bent á.
Að þessu sögðu verður að halda til haga að samþykkt laganna fylgdi líka sérstök þingsályktun í 17 liðum. Með henni er lagt til að ríkisstjórninni verði falið að hrinda í framkvæmd aðgerðaáætlun í því skyni að efla matvælaöryggi, tryggja vernd búfjárstofna og bæta samkeppnisstöðu innlendrar matvælaframleiðslu. Þar er að finna ýmsar þýðingarmiklar aðgerðir sem verður að fylgja vel eftir en geta alveg falið í sér ýmis tækifæri til að efla innlenda landbúnaðarframleiðslu.
Vöktun á sýklalyfjaónæmum bakteríum
í matvælum mikilvæg
Af einstökum aðgerðum má sérstaklega nefna fyrirætlanir um að standa betur að vöktun á sýklalyfjaónæmum bakteríum í matvælum og hamla því að matvælum þar sem þær greinast sé dreift á neytendamarkaði. Þetta er afar mikilvægt og setur Ísland í fremstu röð í baráttu gegn sýklalyfjaónæmi sem kallað hefur verið eitt stærsta heilbrigðisvandamál 21. aldarinnar.
Þýðingarmikið er jafnframt að fá allar viðbótartryggingar sem hægt er vegna salmonellu og að dreifing á alifuglakjöti þar sem greinst hefur kampýlóbakter verði áfram bönnuð eins og gildir um innlenda framleiðslu. Þetta er til að varðveita þá einstöku stöðu sem okkur hefur tekist að ná í baráttu gegn þessum tveimur sjúkdómum. Það var gert með markvissum aðgerðum sem unnar voru í samstarfi framleiðenda og stjórnvalda sem skiluðu árangri sem aðrar þjóðir öfunda okkur af.
Ráðherra á að skila skýrslu til Alþingis um framgang áætlunarinnar þann 1. nóvember næstkomandi. Þá er hægt að meta hvernig gengur, en auðvitað skiptir höfuðmáli að öllum aðgerðum verði fylgt vel og markvisst eftir, ekki síst þar sem tíminn fram að áramótum verður ekki lengi að líða. Bændur lögðu til að aðlögunartíminn yrði lengri til að aðgerðirnar væru lengra komnar þegar opnað yrði fyrir innflutninginn. Það gekk ekki eftir, þannig að nú er aðeins hálft ár til stefnu. Það er skammur tími og því skiptir enn meira máli að allar aðgerðir fari strax í gang.
Betri gögn
Hér í blaðinu og í síðasta blaði hefur verið fjallað um ný gögn varðandi losun kolefnis frá framræstu landi sem fram komu á ráðunautafundi Landbúnaðarháskólans og RML fyrir skömmu. Fagna ber að verið sé að vinna að því að bæta mat á þessari losun enda hefur margoft verið bent á að það sé ónákvæmt. Sú vinna þarf að halda áfram, en það má ekki gleyma því að loftslagsváin er ekki vandamál sem hægt er að kasta á milli eins og heitri kartöflu.
Við erum öll hluti af vandanum og við þurfum öll að verða hluti af lausninni ef ekki á illa að fara. Það eru engar einfaldar lausnir til eða auðveldar ákvarðanir. Endurheimt votlendis þarf að vera hluti af lausninni ef Ísland ætlar sér að ná kolefnishlutleysi árið 2040 eins og stjórnvöld stefna að. En hún er engin heildarlausn sem hægt er að einblína á. Með því þurfa að fylgja orkuskipti, minni matarsóun, ábyrgari neysla, landgræðsla, skógrækt og hvað annað sem að gagni getur komið. Á sama tíma þurfum við að halda áfram að rannsaka þessi mál og bæta gögnin að baki. Við munum rekast á fleiri skekkjur, en á sama tíma þarf aðgerðir. Þær geta ekki beðið.