Fundaraðstaða skógarbænda í Danmörku er á næstefstu hæð í byggingunni fyrir aftan höfunda greinarinnar, Hlyn (t.v.) og Dagbjart, en þeir standa hér á miðju Ráðhústorginu í Kaupmannahöfn.
Fundaraðstaða skógarbænda í Danmörku er á næstefstu hæð í byggingunni fyrir aftan höfunda greinarinnar, Hlyn (t.v.) og Dagbjart, en þeir standa hér á miðju Ráðhústorginu í Kaupmannahöfn.
Mynd / Guðrún Steinþórsdóttir
Af vettvangi Bændasamtakana 30. janúar 2025

Skógvinir í Skandinavíu

Höfundur: Dagbjartur Bjarnason, stjórnarmaður í búgreinadeild skógarbænda hjá BÍ og Hlynur Gauti Sigurðsson, starfsmaður búgreinadeildar skógarbænda BÍ.

Skógarbændur á Íslandi fá eins mikla aðstoð og þurfa þykir frá félögum okkar á Norðurlöndum, ef marka má viðleitni félaga okkar í norrænu skógarbændasamtökunum NSF (Nordic family forest) gagnvart okkur Íslendingum, á fundi sem fór fram í húsakynnum Skógarbændafélaga Danmerkur við Ráðhústorgið í Kaupmannahöfn í síðustu viku, nánar tiltekið 16. janúar.

Leynt og ljóst hefur búgreinadeild skógarbænda BÍ unnið að því að meta kosti og galla þess að ganga til samstarfs við þau. Frá síðasta deildarfundi hafa höfundar verið liðtækir á fundum og viðburðum tengdu norrænu samstarfi og myndað góð tengsl. Frá mörgu er að segja og verður hér stiklað á stóru frá nýafstöðnum fundi.

Danskt félagatal

Í Skógarbændasamtökum Danmerkur (Dansk skovforening) eru tæplega 700 félagsmenn. Félagsgjöld miða við flatarmál skóglendis hvers og eins ásamt ákveðnum gróskuflokki á landsvísu. Sem dæmi um gróskuflokk eru jósku heiðarnar. Sem sagt, félagsgjöld eru ákveðin út frá rúmmálsvexti vænts viðarmagns. Félagsmenn fá vikulega fréttir í tölvupósti og fjögur vegleg fréttabréf á hverju ári þar sem hvert blað er gefið út í 3.000 eintaka upplagi. Blaðið er eingöngu í áskrift, ekki í smásölu, og má því segja að áhugi á skógrækt bænda nái vel út fyrir samtökin. Starfsmennirnir eru 10 og sinna þeir fjölbreyttum samskiptum við pólitíkina. Nokkuð sem í daglegu tali er sennilega kallað lobbíismi eða hagsmunagæsla, ásamt því að miðla til félagsmanna sinna.

Tryggðir Norðmenn

Með samstöðu má ná mjög langt. Misvel hefur gengið að verðleggja skóga og virði afurða þeirra hér á Íslandi, sem hefur meðal annars þær afleiðingar að lítil vitræn umræða næst við tryggingafélög um að tryggja skóga fyrir áföllum. Norðmenn ráku sig á þetta, en í stað þess að sitja aðgerðarlausir stofnuðu þeir Skogbrand, sem er tryggingafélag fyrir skóga sem þeir standa sjálfir að. Skógarbændur greiða einfaldlega gjald eftir því hvað skal tryggja, svo sem: voða, vá eða væru.

Vottun á norðurhjara

Þjóðflokkur Sama í Svíþjóð og Finnlandi eiga í deilum við FSC vottunar-umboðsstofnun sem má rekja til hefða hreindýrahirðingja við eigendur lands í einkaeigu, sem eru um 10%. Deilan hefur magnast jafnt og þétt síðastliðið ár og er nú á viðkvæmu stigi. Þetta gæti leitt til þess að hætt yrði að nota FSC- staðal fyrir timbur hjá þjóðunum tveimur og þess í stað notast við PEFC-vottunarsamlag, sem tekur á sjálfbærri timburframleiðslu.

Kolefnisáform Dana

Dönsk stjórnvöld eru í fararbroddi hvað varðar aðgerðir og álögur í loftslagsmálum. Nú hafa þeir áform um 250 þúsund hektara aukningu skóglendis og skal því náð fyrir árið 2045. Á næstu tveimur áratugum mun skógarþekjan þeirra aukast úr 10% í 15%. Nánari útlistun er þannig að á einkalandi verður gróðursettur framleiðslumiðaður 150 þ. hektara nytjaskógur, á 80 þ. hekturum verður ósnortinn skógur og 20 þ. verða skógar í og við útmörk þéttbýlis. Auk þess er ætlunin að endurheimta votlendi og heiðarland á 140 þúsund hekturum fyrir árið 2030. Danska ríkið ver 6 milljörðum evra í verkefnið, auk viðbótaframlags upp á 1,5 milljarða frá Novo, norrænum fjárfestingasjóði.

Evrópa

Alla jafna er samstarf við Norðurlönd farsælt en atburðarás síðustu misserin hefur teygt sig á brautir Félags skógarbænda í Evrópu (CEPF). Þar er ekki síður eftir miklu að slægjast fyrir skógarbændur BÍ. Reikna má með frekari fregnum af því samstarfi með margvíslegu formi þegar líður á árið. Sem dæmi þá fer mikill hluti af starfi CEPF í upplýsingagjöf og að fara yfir álitamál frá Evrópusambandinu. Að mörgu er að hyggja og því fleiri þjóðir sem standa að samtökum CEPF, því sterkari rödd hafa þau gagnvart Evrópusambandinu. Þó svo að litla Ísland sé kannski enn ekki stærsta tréð í skóginum, þá skipta allir einstaklingar máli, stórir sem smáir.

Hvað næst?

Nú er aukinn þrýstingur á íslensk stjórnvöld að móta sér metnaðarfulla langtíma-, en einnig raunsæja, stefnu í málum loftslags, landbúnaðar og búsetu fyrir komandi kynslóðir. Bændasamtökin eru málsvari skógarbænda. Bændur hafa land, þekkingu og viljann til góðra verka. Nú er bara að blása til sóknar.

Eitt grín að lokum

Þegar Íslendingar hófu samtalið um inngöngu í Norðurlandasamstarfið þá hlakkaði í Dönum, því nú yrðu þeir ekki lengur minnsta skógarþjóðin innan NSF. Þá svöruðu Íslendingar að bragði að möguleikar til skógaraukningar á Íslandi væru umtalsvert meiri en Danir hefðu. „Við skulum sjá hvernig staðan verður árið 2045.“ Þetta vakti upp hlátrasköll fundarmanna.

Skylt efni: skógarbændur

Eflum íslenska nautgriparækt
Lesendarýni 20. febrúar 2025

Eflum íslenska nautgriparækt

Í Bændablaðinu 23. janúar sl. birtum við pistil í framhaldi af skýrslu LbhÍ um s...

Þjóðbúningur að gjöf frá konum á Íslandi til kvenna á Nýja Íslandi
Lesendarýni 14. febrúar 2025

Þjóðbúningur að gjöf frá konum á Íslandi til kvenna á Nýja Íslandi

Íslenskur hópur kvenna sameinast nú um stórbrotna gjöf sem mun gleðja og styrkja...

Íslenska kýrin í mikilli framför
Lesendarýni 12. febrúar 2025

Íslenska kýrin í mikilli framför

Það liggur fyrir mikið afrek hjá kúabændum á þessari öld hversu stórstígar framf...

Kolefnisskógrækt á villigötum
Lesendarýni 11. febrúar 2025

Kolefnisskógrækt á villigötum

Á samfélagsmiðlinum Vísi birtist umfjöllun um skógræktina á Þverá og í Saltvík í...

Að gefnu tilefni
Lesendarýni 10. febrúar 2025

Að gefnu tilefni

Í síðasta tölublaði Bændablaðsins birtist grein eftir þá félaga Baldur Helga Ben...

Ljótur er ég
Lesendarýni 5. febrúar 2025

Ljótur er ég

Sykur skiptir öllu máli. Án hans væru einungis sykurlausir drykkir í boði og mig...

Fokskaðar á þökum
Lesendarýni 3. febrúar 2025

Fokskaðar á þökum

Á hverju ári koma ofsaveður hér á landi þar sem allt lauslegt, og sumt fast, tek...

Bláskelin er bjargvættur
Lesendarýni 31. janúar 2025

Bláskelin er bjargvættur

Ein allra stærsta áskorun samtímans er hvernig hægt verður að mæta vaxandi þörf ...