Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Zombíormur af tegundinni Osedax mucofloris eða horblóm.
Zombíormur af tegundinni Osedax mucofloris eða horblóm.
Mynd / marinespecies.org
Fréttir 5. september 2022

Sjávarormar án munns, maga og endaþarms

Höfundur: Vilmundur Hansen

Djúpt í undirdjúpum sjávar finnast ormar sem líkjast undarlegum sjávargróðri.

Ormarnir sem í fyrstu voru taldir vera plöntur en ekki dýr kallast zombíeormar, hafa engan munn, maga né endaþarm. Þrátt fyrir það eyða ormarnir lífi sínu við að melta beinagreindur hvala og annarra sjávarhryggdýra sem sökkva til botns þegar þau drepast.

Ormunum var fyrst lýst sem slepjulegu teppi sem lá yfir beinagrind hvals sem var á 3.000 kílómetra dýpi í Monterey-flóa við Kaliforníu og mynduð fyrir tilviljun í rannsóknaleiðangri djúpsjávarróbóta.

Mikil útbreiðsla

Eftir fundinn hófust rannsóknir á fyrirbærinu, víðs vegar um heim, og var beinum hvala, svína, nautgripa  og alifugla sökkt á hafsbotn í búrum sem auðvelt var að draga upp. Nánast alls staðar þar sem beitt hefur verið beinabeitu til að finna kvikindið hefur það fundist.

Í fyrstu var talið að um einhvers konar sjávargróður væru að ræða en við nánari skoðun kom í ljós að þetta eru ormar sem hafa engan munn, maga né endaþarm.

Til þessa hafa verið greindar yfir 30 tegundir af þessum ormum sem geta verið á stærð við augnhár, litla fingur og allt þar á milli. Hver tegund fyrir sig virðist lifa í klösum sem berast um hafið milli ætis og er talið að ormarnir finni fæðu með einhvers konar efnaskynjurum.

Mynda meltingarsýru

Meginaðferð ormanna til að melta bein felst í því að gera gat á það með meltingarsýru og leysa beinið þannig upp. Rannsóknir á steingervingum benda til að ormarnir hafi komið fram á sjónarsviðið fyrir meira en 150 milljón árum og löngu áður en að hvalir komu fram.

Þar sem zombíormategundir finnast og melta margar gerðir beina bendir flest til að þeir séu ekki sérhæfðir í fæðuvali á beinum.

Fernisúlfur

Ættkvísl þeirra hefur fengið latínuheitið Osedax sem vísar til þess að þeir melti bein. Tegund sem fannst á rúmlega tveggja kílómetra dýpi undir ísbreiðu Norðurheimsskautsins fékk heitið O. fenris eða Fernisúlfur.

Kvendýr zombíorma eru talsvert stærri en karldýrin og einungis kvendýrin melta bein. Karldýrin finnast aftur á móti tugum eða hundruðum saman í karlabúrum eða sekkjum inni í kvendýrum þar sem eina sjáanlega hlutverk þeirra felst í að frjóvga egg kvendýranna.

Skylt efni: undur náttúrunnar

Sama sláturhús sektað þrisvar
Fréttir 17. maí 2024

Sama sláturhús sektað þrisvar

Matvælastofnun (MAST) hefur þrisvar sinnum á þessu ári lagt stjórnvaldssekt á sv...

KS hagnaðist um 5,5 milljarða króna
Fréttir 17. maí 2024

KS hagnaðist um 5,5 milljarða króna

Hagnaður Kaupfélags Skagfirðinga af rekstri félagsins á árinu 2023 reyndist rúml...

Vorverkum bænda seinkar
Fréttir 16. maí 2024

Vorverkum bænda seinkar

Veturinn sem leið var sá kaldasti frá vetrinum 1998 til 1999, samkvæmt tíðindum ...

Riðuveiki útrýmt innan 20 ára
Fréttir 16. maí 2024

Riðuveiki útrýmt innan 20 ára

Landsáætlun um riðuveikilaust Ísland hefur verið sett í samráðsgátt stjórnvalda.

Kornþurrkstöð reist í Eyjafirði
Fréttir 16. maí 2024

Kornþurrkstöð reist í Eyjafirði

Grunnur undir kornþurrkstöð í Eyjafirði er nú að taka á sig mynd í landi Laugala...

Mjólkurframleiðendur fá arðgreiðslu
Fréttir 16. maí 2024

Mjólkurframleiðendur fá arðgreiðslu

Kúabændur á starfssvæði Auðhumlu mega gera ráð fyrir arðgreiðslu frá samstæðunni...

Vetnisknúin skip í smíðum
Fréttir 15. maí 2024

Vetnisknúin skip í smíðum

Smíði er hafin á tveimur vetnis­ skipum á vegum Samskipa. Áætlað er að þeim verð...

Drómasýki í hrossum
Fréttir 13. maí 2024

Drómasýki í hrossum

Drómasýki er vaxandi vandamál í íslenskri hrossarækt. Til stendur að stofna star...