Beikonsuða og egg á mismunandi stigum tilverunnar. Með og án sterkju.
Beikonsuða og egg á mismunandi stigum tilverunnar. Með og án sterkju.
Mynd / Hari
Líf og starf 19. mars 2025

Kjörbúðarbeikon og tvenns konar egg

Höfundur: Haraldur Jónasson

Beikon kemur í mörgum útgáfum; misþykkt, missalt, misdýrt og stundum mislukkað. Sér í lagi ef það er ekki hanterað rétt þegar heim er komið.

Til að elda beikon, sérstaklega þunnt beikon, þarf að ná að elda kjötið á sirka sama tíma og fitan bráðnar. Svo er það bandvefurinn sem þarf líka að trosna. Vandinn er að allt þrennt gerist við mismunandi hita og tekur mislangan tíma. Við þurran hita í ofni þornar þunnt beikon og á pönnu brennur kjötið gjarnan áður en fitan nær bræðslumarki.

Þá kemur efnafræðin inn og blessað blávatnið. Vatn við suðu er 100 gráður og svínafita byrjar að bráðna við rúmlega 80 gráður og kjötið meyrnar við svipað hitastig. En töfrar vatnsins felast líka í því að draga svolítið salt úr beikoninu. Bæði matarsaltinu og nitratsaltinu sem notað er til að gera beikon að því undri sem það er.

Beikonsuða

Kjörbúðarbeikon, þetta sérmerkta hverri búð, er svo þunnt að það er enginn séns að halda því sléttu. Tekur því ekki að reyna. Þannig er hægt að elda heilt bréf í einu. Taka sneiðarnar í sundur, dreifa um pönnuna og hella svo köldu vatni yfir. Þarf ekki að fljóta alveg yfir en svona næstum því. Hita að suðu og halda þar í nokkrar mínútur. Þegar beikonið byrjar aðeins að krullast þarf að taka ákvörðun. Þau ykkar sem elskið salt haldið áfram að sjóða. Hinn helmingurinn, þessi með háa blóðþrýstinginn en óþrjótandi beikonþrá, hellir sirka 70% af vatninu af. Með því fer salt og alls konar jukk en eftir verður alveg mátulegt beikon sem veitir meiri sælu en brjóstsviða.

Gott að hræra stöku sinnum í pönnunni þangað til vatnið hefur allt gufað upp. Þegar vatnið er farið byrjar beikonið að steikjast. Þá er gott að lækka hitann svolítið til að ekkert brenni. Það er hægt að steikja beikon í hvaða íláti sem er en best er að nota óhúðaða pönnu. Pottjárn, karbonstál eða ryðfrítt eru allt ljómandi beikonáhöld. Teflon er betra í eggjahræruna sem kemur á eftir.

Þegar beikonið hefur náð hárréttri áferð; stökkt en ekki hart og auðvelt að tyggja en þó með smá áferð er það tekið úr pönnunni og sett á disk. Beint á disk eða grind. Ekki setja beikon á bréfþurrkur. Það tekur vissulega umfram olíu en sogar líka úr lífsviljann. Næst er það önnur stór ákvörðun þennan sunnudagsmorguninn. Hvernig á að elda eggin?!

Að hræra eða ekki hræra

Tæknilega eru tveir möguleikar; spælt egg eða eggjahræra. Ommiletta kemur ekki til greina. Það er staðfest! Þau sem fara spældu leiðina létthreinsa óhúðuðu pönnuna, taka fituna frá fyrst, við notum hana. Blanda til helminga með smjöri og spæla eggið við miðlungs háan hita þangað til endarnir brúnast. Passa að skafa af eggjahvítusleikjuna í kringum rauðuna eða setja á lok, þannig eldast slikjan í gufunni.

Kosturinn við spælt egg er að drekkja beikoni og ristuðu súrdeigsbrauði í fljótandi eggjarauðu. Ef pönnukökur eru á matseðlinum þarf að hræra. Amerískar pönnukökur vilja ekkert með fljótandi eggjarauður að gera. Þær vilja síróp.

Það eru margar leiðir til að hræra egg. T.d. Gordon Ramsey-aðferðin; Þar sem við kemur sýrður rjómi og graslaukur. En okkur leiðist Goggi og eggin hans draga athygli frá beikoninu. Ef við viljum fara í fræga kokka þá er betra að fara í bækur Meistara Gordons, Marco Pierre hins hvíta, en við ætlum samt ekki að gera það hér. Við förum í einfaldleikann enda er hann yfirleitt bestur.

Eggjahræra á við svipað vandamál að stríða og beikonið. Hvítan og rauðan eldast mismunandi. Aðal vesenið er þó áferðarmunurinn. Flest þenkjandi fólk kýs harða hvítu og mjúka rauðu, ekki ósvipað spæleggi. Þessi áferð næst í eggjahræru með því að elda við vægan hita og hér er best að taka fram teflonið.

Smjör, teskeið eða svo fyrir hvert egg, er brætt á pönnu eða í þykkbotna potti við miðlungs hita. Eggin fara heil á pönnuna rétt eins og þegar verið er að spæla. Hræra í hvítunni en skilja rauðurnar eftir eins og eyjur. Salt eftir smekk. Engan pipar eða annað krydd. Þegar allt eggjahvítuefnið hefur tekið hvítan lit eru rauðurnar sprengdar og hrærðar létt saman við. Passa að ofelda ekki rauðurnar.

Beikon og egg parast auðvitað best með góðri sterkju. Minnst var á súrdeigsbrauð og amerískar pönsur hér að ofan en stundum er bara til heimilisbrauð eða afgangs kartöflur. Gamlar, soðnar kartöflur steiktar upp úr beikonfitu eru ljúfmeti – já og beyglur, ekki gleyma þeim. Bara prófa sig áfram. Það eru rúmlega 40 sunnudagar eftir af árinu.

Kjörbúðarbeikon og tvenns konar egg
Líf og starf 19. mars 2025

Kjörbúðarbeikon og tvenns konar egg

Beikon kemur í mörgum útgáfum; misþykkt, missalt, misdýrt og stundum mislukkað. ...

Óskar Örn
Líf og starf 19. mars 2025

Óskar Örn

Nafn: Óskar Örn Rikardsson.

Virkni félagslífsins fyrir öllu
Líf og starf 18. mars 2025

Virkni félagslífsins fyrir öllu

Við heimskautsbauginn, rúma fjörutíu km frá landi, liggur nyrsta byggð Íslands, ...

Hressandi list í almannarýminu
Líf og starf 18. mars 2025

Hressandi list í almannarýminu

Á Skagaströnd mega skapandi einstaklingar leggja gjörva hönd að því að hressa up...

Nauðsyn samvinnu
Líf og starf 17. mars 2025

Nauðsyn samvinnu

Árið 2025 ýtir úr vör þungum róðri tískuiðnaðarins þar sem nýsköpun og sjálfbærn...

Úr sveit á sigurbraut
Líf og starf 17. mars 2025

Úr sveit á sigurbraut

Systkinin Árný Helga og Stefán Þór Birkisbörn voru meðal keppenda á Vetrarólympí...

Fjölnir Íslandsmeistari skákfélaga 2025
Líf og starf 17. mars 2025

Fjölnir Íslandsmeistari skákfélaga 2025

Íslandsmóti skákfélaga lauk um liðna helgi í Reykjavík. Skákdeild Fjölnis varð Í...

Nýir Íslandsmeistarar
Líf og starf 14. mars 2025

Nýir Íslandsmeistarar

Landsliðsmennirnir Sigurbjörn Haraldsson og Magnús Magnússon urðu Íslandsmeistar...