Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Setning á Austurvelli og hátíðarsamkoma fyrsta kvenréttindadagsins 19. júní 1915, auk smámeyja með nýja íslenska fánann sem var fyrst opinberlega staðfestur með konungsúrskurði sama dag.
Setning á Austurvelli og hátíðarsamkoma fyrsta kvenréttindadagsins 19. júní 1915, auk smámeyja með nýja íslenska fánann sem var fyrst opinberlega staðfestur með konungsúrskurði sama dag.
Menning 3. júlí 2023

Dagur kvenréttinda

Höfundur: Sigrún Pétursdóttir

Nýverið var fagnað hátíðis- og baráttudegi kvenna á Íslandi, kvenréttindadeginum, en fyrir rúmri öld var því fyrst fagnað að konur fengju kosningarétt og kjörgengi til Alþingis, þann 19. júní árið 1915.

Barátta kvenna fyrir jöfnum kosningarétti hafði þó staðið frá árinu 1885. Fyrsta opinbera krafan um sameiginlegan kosningarétt kynjanna var lögð fram árið 1895 og voru lög samþykkt á Alþingi árið 1911. Þau lög hlutu þó ekki náð fyrir Danakonungi fyrr en fjórum árum síðar og þá með aldursskilyrðunum „40 ára og eldri“. Áttu lögin einnig við vinnumenn, sem upp að því höfðu heldur ekki notið kosningaréttar.

Árið 1918 var þetta aldursákvæði numið úr lögum með Sambandslagasamningi Dana og Íslendinga sem kvað á um jafnrétti íslenskra og danskra ríkisborgara, jafnt kvenna sem karla.

Var kvenréttindadeginum vel fagnað þetta fyrsta sinn, þá reyndar við setningu Alþingis þann 7. júlí 1915. Segir svo í Íslensku almanaki: „Austurvöllur var skreyttur hinum nýja íslenska fána og 200 smámeyjar fóru fyrir skrúðgöngu í gegnum miðbæinn. Alþingi fékk skrautritað ávarp og þingmenn hrópaðu húrra fyrir konum. Kvennakór söng á Austurvelli og Bríet Bjarnhéðinsdóttir og Ingibjörg H. Bjarnason (fyrsta íslenska konan til að taka sæti á Alþingi) héldu ræður. Ingibjörg tilkynnti í ræðu sinni að næsta baráttumál kvenna muni verða stofnun Landspítala.“

Rétt er að minnast þess, eins og kemur fram á vefsíðu Kvennasögusafns, að Bríet Bjarnhéðinsdóttir (1856–1940) kvaddi sér hljóðs fyrst íslenskra kvenna á opinberum vettvangi og átti stærstan þátt í að hrinda af stað fyrstu bylgju kvenréttindabaráttu hérlendis er kom að lágmarksréttindum. Kosningarétti, kjörgengi og rétti til menntunar og atvinnu. Hún átti frumkvæði að stofnun Kvenréttindafélags Íslands, var formaður félagsins í tvo áratugi og átti mestan þátt í að íslenskar konur urðu hluti af alþjóðlegri kvenréttindabaráttu.

Ingibjörg H. Bjarnason (1867– 1941) var fyrsta íslenska konan til að taka sæti á alþingi. Hún sat á Alþingi 1922–1930 fyrir Kvennalistann (eldri), Íhaldsflokkinn, Sjálfstæðisflokkinn. Ingibjörg starfaði sem kennari og skólastjóri Kvennaskólans í Reykjavík um árabil og var formaður Landspítalasjóðs sem stóð að byggingu Landspítalans.

Hefur kvenréttindadeginum verið fagnað árlega og samtök kvenna minnst dagsins með ýmsum hætti. Helsta baráttumál í tilefni þess dags hefur verið bygging Landspítalans sem varð að veruleika árið 1930, en annars hefur verið brýnt á ýmsum réttindamálum kvenna í gegnum tíðina.

Stjörnuspá vikunnar
Líf og starf 15. júlí 2024

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn er eitthvað órór þessa dagana enda einhver stífla á verkefnum í krin...

Gerum okkur dagamun
Líf og starf 12. júlí 2024

Gerum okkur dagamun

Nú er ekki seinna vænna en að fara að leggja línurnar fyrir sumarið og með það t...

Bænder
Líf og starf 12. júlí 2024

Bænder

Sumir fara á Tinder. Aðrir hafa ekki tíma í slíkt vegna anna í búskapnum. Hér, k...

Vættafundur á Eyjabökkum
Líf og starf 10. júlí 2024

Vættafundur á Eyjabökkum

Orðsins list kemur að þessu sinni frá Oddbjörgu Sigfúsdóttur.

Sumarkveðja
Líf og starf 10. júlí 2024

Sumarkveðja

Nú þegar lífið kviknar með sumrinu og golan leikur við kinn, skulum við gleðjast...

Himbrimi
Líf og starf 9. júlí 2024

Himbrimi

Himbrimi er nokkuð stór vatnafugl og er einn af einkennisfuglum íslenskra heiðav...

Sumarsveiflan 2024
Líf og starf 8. júlí 2024

Sumarsveiflan 2024

Áherslur tískunnar fara nokkuð vítt og breitt þetta árið en nú þegar er farið að...

Dugur og elja ofar öllu
Líf og starf 8. júlí 2024

Dugur og elja ofar öllu

Eitt þeirra mætu kvenfélaga sem hér á landi sitja er Kvenfélag Hringsins sem hef...