Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 11 mánaða.
Jakobína við skrifborðið í Garði þar sem hún skrifaði flestar sínar sögur.
Jakobína við skrifborðið í Garði þar sem hún skrifaði flestar sínar sögur.
Mynd / jakobinasigurdardottir.wordpress.com
Menning 6. febrúar 2024

Andúð á hernaði og stríði

Höfundur: Steinunn Ásmundsdóttir

Orðsins list kemur að þessu sinni frá Jakobínu Sigurðardóttur.

Jakobína (1918– 1994) fæddist og ólst upp í Hælavík á Hornströndum. Hún flutti sautján ára gömul að heiman, árið 1935, til Reykjavíkur og hugðist afla sér menntunar en lítið varð úr þeim áformum því fá tækifæri voru fyrir efnalitlar konur á þeim tíma. Einnig vann húnum tíma sem kaupakona í Árnessýslu. Árið 1949 flutti hún norður í Mývatnssveit og hóf búskap í Garði II ásamt manni sínum, Þorgrími Starra Björgvinssyni, til dánardags. Varð þeim fjögurra barna auðið og bæði settu þau sterkan svip á þjóðlífið á sinni tíð.

Eftir Jakobínu liggja fjórar skáldsögur, þrjú smásagnasöfn, ævintýri, kvæðabók og endurminningabók. Hún var tvisvar tilnefnd fyrir Íslands hönd til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs og hlaut ýmsar viður- kenningar aðrar. Bækur Jakobínu hafa verið þýddar og gefnar út á dönsku, sænsku og rússnesku.

Ljóð Jakobínu fela mörg í sér sterkan boðskap um frið og andúð á hernaði og stríði. Þetta eru ýmist snörp pólitísk ádeiluljóð eða undurfögur náttúruljóð og ættjörðin og mennskan ætíð nálægt: Drag helskóna af fótum þér, / leys hönd þína af vopninu, / að við megum lifa / að við megum blómstra / í þúsund liðu.

Ljóðabókin Kvæði kom fyrst út árið 1960 og var endurbætt og aukin 1983. Frægasta kvæði Jakobínu á alþjóðavísu er líklega Vökuró, sem hér fer á eftir, en Björk Guðmundsdóttir söng ljóðið við lag Jórunnar Viðar á plötunni Medúlla árið 2004.

Ásta Kristín Benediktsdóttir íslenskufræðingur bjó út fróðlegan vef um líf og starf Jakobínu og ber hann nafn hennar: jakobinasigurdardottir.wordpress.com.

Vökuró

Bærinn minn,
bærinn minn og þinn
sefur sæll í kyrrð.
Fellur mjöll
hljótt í húmi á jörð.
Grasið mitt
grasið mitt og þitt
geymir mold til vors.

Hjúfrar lind
leynt við brekkurót,
vakir eins og við.
Lifi trú
kyrrlát kaldavermsl
augum djúps
út í himinfirð
stara stillt um nótt.

Langt í burt
vakir veröld stór,
grimmum töfrum tryllt,
eirðarlaus,
óttast nótt og dag.
Augu þín,
óttalaus og hrein,
brosa við mér björt.

Vonin mín,
blessað brosið þitt,
vekur ljóð úr værð.
Hvílist jörð
hljóð í örmum snæs.
Liljuhvít
lokar augum blám
litla stúlkan mín.

Kvæði, Heimskringla, 1960, bls. 63-4.

Burt með gerviefnin
Líf og starf 21. janúar 2025

Burt með gerviefnin

Stöðugt rakastig jarðvegs tómataræktar á Ítalíu kom skemmtilega á óvart nú á lið...

Gallabuxnafár, grátið við skákborðið og brúðkaup MC
Líf og starf 20. janúar 2025

Gallabuxnafár, grátið við skákborðið og brúðkaup MC

Það ríkti engin lognmolla í skákheiminum á milli jóla og nýárs. Heimsmeistaramót...

Janúar er mánuður briddsins
Líf og starf 17. janúar 2025

Janúar er mánuður briddsins

Fjölmörg briddsmót fóru fram um jólin hér og þar um landið. Sums staðar þóttu br...

Kría – barnapeysa
Líf og starf 17. janúar 2025

Kría – barnapeysa

Peysan er prjónuð úr einföldum Þingborgarlopa og einum þræði af LoveStory saman....

Bústörf yfir hávetur
Líf og starf 15. janúar 2025

Bústörf yfir hávetur

Verkefni bænda halda áfram þrátt fyrir hátíðarhöld og lögbundna frídaga. Hér eru...

Heimabakað brauð
Líf og starf 15. janúar 2025

Heimabakað brauð

Brauðbakstur er merkilega einföld iðja en um leið afskaplega flókin. Hveiti, vat...

Stjörnuspá vikunnar
Líf og starf 13. janúar 2025

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn stígur gætilega til jarðar þessi fyrstu skref ársins, uppfullur forv...

Stiklað á stóru
Líf og starf 9. janúar 2025

Stiklað á stóru

Bændablaðið kom tuttugu og þrisvar sinnum út árið 2024. Hér eru endurbirtar sjö ...