Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 mánaða.
Gervikýrin Henryetta mun gera þjálfun nýrra frjótækna markvissari.
Gervikýrin Henryetta mun gera þjálfun nýrra frjótækna markvissari.
Mynd / Höskuldur Jensson
Fréttir 4. október 2024

Eftirlíking af hálfri kú

Höfundur: Ástvaldur Lárusson

Nautastöð Bændasamtaka Íslands tók á dögunum í notkun eftirlíkingu af kú sem er hönnuð til að þjálfa nýja frjótækna í sæðingum.

Höskuldur Jensson, dýralæknir Nautastöðvar Bændasamtaka Íslands (NBÍ), mun hafa umsjón með módelinu, sem kemur frá Nýja-Sjálandi og er nefnt Henryetta af framleiðendunum. Hún kom til landsins fyrr í þessum mánuði og hefur verið prufuð af frjótæknum, með margra ára reynslu, sem segja hana talsvert raunverulegri en þeir hefðu þorað að vona.

„Þetta er eins og hálfur skrokkur af kú með eftirlíkingu af legi, leghálsi og leggöngum ásamt endaþarmi,“ segir Höskuldur, en kýrin er jafnframt upphituð til að líkja eftir líkamshita. Við sæðingar sé farið með sérstaka pípu inn í leggöngin og hina höndina inn í endaþarminn til þess að finna afstöðu leghálsins.

„Við erum samt sammála um það að þetta er ekki eins og að sæða lifandi kú, sem verður aldrei hægt að líkja nákvæmlega eftir. Við vitum líka að þótt þú sæðir hundrað kýr er engin af þeim eins á meðan módelið er alltaf eins,“ segir Höskuldur. Með Henryettu fylgdu þó tvær mismunandi gerðir af leghálsum sem er misjafnlega erfitt að þræða.

Nýtt námskeið í vændum

Nú sé verið að leggja drög að skipulagningu nýs námskeiðs í nóvember þar sem Henryetta verður notuð í fyrsta skipti. Grunnnámskeiðið taki viku og geti nemarnir öðlast full réttindi sem frjótæknar að lokinni starfsþjálfun sem búnaðarsamtökin sjái um þegar störf losna.

„Sæðingin er í grunninn ekki mjög flókið verk, en má segja að sé vandasamt að vissu marki og krefst bæði þjálfunar og lagni til að geta gert þetta vel. Við þurfum með reglulegu millibili að þjálfa upp nýtt fólk í þessi störf,“ segir Höskuldur, en bendir á að stétt frjótækna sé ekki stór og starfsmannaveltan lítil.

Kennslan sé nokkur áskorun þar sem vinnan fari fram inni í kúnni og hingað til hafi leiðbeinandinn þurft að stjórna nemandanum með orðum án þess að sjá hvað eigi sér stað. Í gegnum tíðina hafi hluti þjálfunarinnar farið fram á lifandi kúm og bendur Höskuldur á að þannig muni það verða áfram að einhverju leyti.

Gagnlegt fyrir algjöra byrjendur

Hugmyndin á bak við þetta módel sé hins vegar að gefa nemendum betri grunn áður en þeir fara að æfa sig á lifandi gripum og gera kennsluna markvissari. Líkanið sé gagnlegt fyrir algjöra byrjendur til að átta sig á afstöðu líffæranna inni í kúnni og hvernig þeir eigi að beita höndunum. Leiðbeinandinn getur séð hvað nemandinn er að gera í gegnum glugga á Henryettu.

Höskuldur segir að þeir sem vinni við sæðingar gegni mikilvægu hlutverki fyrir kynbætur og ræktun á kúastofninum í landinu, en þeir dreifi erfðaefni úr bestu nautum landsins. Þá þurfi kýr að eignast að meðaltali einn kálf á ári til að viðhalda mjólkurframleiðslu og því skipti máli að sæðingamenn vandi til verka og búi yfir réttri kunnáttu svo kýrnar festi fang.

Skylt efni: Nautastöðin

Þróun á kjötframleiðslu styður ekki við markmið stjórnvalda um aukið fæðuöryggi
Fréttir 17. mars 2025

Þróun á kjötframleiðslu styður ekki við markmið stjórnvalda um aukið fæðuöryggi

Talsvert hefur verið fjallað um mikilvægi fæðuöryggis landsins að undanförnu, bæ...

Upplýsingar uppfærðar um lambakjöt
Fréttir 14. mars 2025

Upplýsingar uppfærðar um lambakjöt

Eitt af þróunarverkefnum búgreina sem nýlega var veittur styrkur úr matvælaráðun...

Tangi besta nautið
Fréttir 14. mars 2025

Tangi besta nautið

Tangi 18024 frá Vestra-Reyni undir Akrafjalli hlaut nafnbótina besta naut fætt á...

Áform dregin til baka
Fréttir 13. mars 2025

Áform dregin til baka

Áform fjármála- og efnahagsráðherra um frumvarp til breytingar á tollalögum, þar...

Kvíaból fyrirmyndarbú ársins
Fréttir 13. mars 2025

Kvíaból fyrirmyndarbú ársins

Kvíaból í Köldukinn var útnefnt fyrirmyndarbú nautgripabænda árið 2025 á deildar...

Lyfta heildinni með samstarfi
Fréttir 12. mars 2025

Lyfta heildinni með samstarfi

Eitt af helstu málunum sem voru rædd á fundi loðdýrabænda var áætlun um dýraskip...

Hrossabændur vilja aðkomu að búvörusamningum
Fréttir 12. mars 2025

Hrossabændur vilja aðkomu að búvörusamningum

Nokkuð fámennt var á fundi hrossabænda á deildarfundi búgreina en þar var rætt u...

Búvélasali nýr formaður FA
Fréttir 12. mars 2025

Búvélasali nýr formaður FA

Friðrik Ingi Friðriksson, forstjóri og eigandi Aflvéla og Burstagerðarinnar, var...