Í mörg horn að líta hjá ábúendum í Hlíðartúni í Njarðvík

„Dagarnir eru oft ansi langir, því er ekki að neita, en gengur samt ágætlega upp því við erum saman í þessu öllu,“ segir Margrét B. Hjarðar í Hlíðartúni í Njarðvík, sem er í um 10 kílómetra fjarlægð frá Bakkagerði í Borgarfirði eystri.  

 

Margrét og eiginmaður hennar, Jakob Sigurðsson, eiga 4 börn, Guðfinnu, Önnu Margréti, Sigurð og Bóas. Þau reka sauðfjárbú, með rúmlega 400 kindur, og stunda að auki nautaeldi, eru með 40 naut. Þá halda þau hesta, svín og hænur til að auka fjölbreytileikann í búskapnum.  Þau reka ferðaþjónustu að Borg sem einnig er staðsett í Njarðvík og hafa leyfi til að hýsa 16 manns í tveimur íbúðum. Einhverjum kann að þykja ofantalið ærinn starfi, en þau Margrét og Jakob eru einnig með áætlunarferðir milli Borgarfjarðar eystri og Egilsstaða alla virka daga allt árið um kring.

 

Leist ekkert á blikuna fyrst

 

Jakob er fæddur og uppalinn á Borg í Njarðvík, en Margrét er Jökuldælingur, ólst upp á Hjarðargrund og kennir sig við æskuheimili sitt. 

 

„Ég kom fyrst hingað í Njarðvíkina með Jakobi fyrir þrjátíu árum á vörubíl, en á þeim árum vann hann mikið uppi á Héraði á vörubíl sínum. Þetta var árið 1985 og satt best að segja leist mér ekki neitt á blikuna þá,“ segir hún. „Ég kom seinnipart sumars og Vatnsskarðið var ekki sérlega árennilegt, svartaþoka og ekkert að sjá nema niðamyrkur, þetta var heldur skuggalegt.“

 

En Margrét var fljót að jafna sig þótt fyrsta upplifun af staðnum hafi skotið henni skelk í bringu.  Og Vatnsskarðið, sem fara þarf yfir ætli menn sér að komast upp á Hérað, hræðist hún ekki lengur.  Er þar öllum hnútum kunnug eftir æði margar ferðir þar yfir í alls kyns veðrum. 

 

„Þetta er orðið svo ágætt núna, fyrst þegar ég flutti í Njarðvíkina voru tveir mokstursdagar í viku, þeim var svo fjölgað í fjóra en nú á liðnum vetri hafa þeir verið sex, þannig að það má segja að maður komist allra sinna ferða. Þetta er mikill munur og skiptir okkur verulegu máli,“ segir hún. 

 

Dreif sig í meiraprófið til að hlaupa í skarðið

 

Margrét og Jakob hafa séð um áætlunarferðir á leiðinni frá Borgarfirði eystri til Egilsstaða frá árinu 1996. 

„Við höfum sérleyfi á þessari leið, við flytjum ýmsar vörur, erum landpóstar, höfum um það bil 50 viðkomur hér í Borgarfjarðarhreppi,  byrjum þó dreifinguna á Unaósi sem er fyrsti bær hér ofan við fjall. Við erum alltaf á ferðinni og þetta hefur undið upp á sig og smám saman orðið umfangsmeira.  Við byrjuðum með 7 manna Patrol-jeppa í þessum flutningum okkar, en eftir að meira varð umleikis keyptum við öflugri bíla, erum núna á 16 manna Möntru sem er breyttur  M.B. Sprinter,“ segir Jakob.

 

Margrét gerði sér svo lítið fyrir og vatt sér í meiraprófið til að hlaupa undir bagga með Jakobi í akstrinum og nú hin síðari ár er hún allt eins mikið á ferðinni og hann. „Ég sá að það þýddi ekki annað en taka meiraprófið svo ég gæti hlaupið í skarðið og tekið eina og eina ferð.  Þetta fyrirkomulag hentar vel, núorðið skiptumst við á að aka,“ segir Margrét.

 

Setur mörkin við fatakaupin

 

Oft kemur fyrir að sveitungar biðji þau Margréti og Jakob að grípa eitt og annað með sér frá Egilsstöðum.  „Það er nú eitt og annað sem maður hefur tekið með og fært sveitungunum, þetta eru reddingar af ýmsu tagi, alls kyns viðvik. Það er ekkert mál að gera fólki greiða af og til, það vantar kannski blómvönd fyrir afmæli eða rauðvínsflösku, eða bara hvað sem er og fólk veit að við erum á ferðinni og eigum hægt um vik að taka með,“ segir Jakob. Hann bætir við að það séu nánast engin takmörk fyrir því hvað hann sé tilbúinn að gera fyrir sína ágætu sveitunga.  

 

„Það er eiginlega bara eitt sem ég treysti mér ekki í og það er að velja fatnað á konurnar hér í sveitinni.  Þar dreg ég mörkin,“ segir hann og bætir við að það eigi við um nærfatnað, en best fari á að nefna það nú ekki neitt í viðtalinu. 

 

Samfélagsþjónusta

 

Margrét og Jakob segja að líta megi á þessi aukaviðvik sem eins konar samfélagsþjónustu sem þau inni af hendi með glöðu geði.  

 

„Þetta byrjaði smátt og nánast ómeðvitað, en hefur dálítið undið upp á sig. Það er auðvitað misjafnt eftir dögum hversu mörgum erindum þarf að sinna, en við höfum gaman af þessu,“ segir Margrét og bætir við að sér þyki gaman að gera fólki greiða og eins hafi hún gaman af því að aka bíl, svo starfið henti sér prýðilega.  „Mér leiðist aldrei,“ segir hún.  Það sé frekar að Jakob sjái ekki alltaf björtu hliðarnar á akstrinum, enda hafi hann um langt árabil átt vörubíl og stundað verktöku. 

„Ég fæ stundum alveg nóg af akstri,“ segir hann. 

 

Allt tilbúið þegar „gönguæðið“ rann á menn

 

Af og til sjá þau um að flytja farþega milli staða, utan fastrar áætlunar, m.a. að sækja hópa úr millilandaflugi til Akureyrar, göngugarpa sem koma austur og dvelja í viku til að ganga á Víknaslóðum sem er gönguparadís. 

 

„Fjallahringurinn hér hefur geysimikið aðdráttarafl, hér um slóðir var snemma byrjað á því að stika gönguleiðir upp til fjalla og það var allt gert í sjálfboðavinnu af heimamönnum. Þannig að þegar „gönguæðið“ rann á bæði Íslendinga og erlenda ferðamenn var þetta svæði tilbúið, fullt af stikuðum leiðum um okkar tignarlegu fjöll og við höfum búið að því.  Kannski má orða það sem svo að hér um slóðir búi framsýnt fólk, við vorum svolítið á undan okkar samtíð hvað þetta varðar. Að þessu framtaki stóð á sínum tíma Ferðamálahópur Borgarfjarðar eystri og allt starf var unnið í sjálfboðavinnu, bæði lengri og skemmri gönguleiðir hér um slóðir voru stikaðar, skálar reistir eða lagfærðir þeir sem fyrir voru, þannig að hér var allt til reiðu þegar tækifæri sköpuðust í göngutengdri ferðaþjónustu,“ segja þau Margrét og Jakob.

 

Ekkert gsm-samband

 

Ekkert GSM-samband er í Njarðvíkinni og kemur sér oft illa í vetrarakstrinum þegar færð og veður eru varasöm á Vatnsskarði og ekki næst samband við áætlanabílstjórann til að kanna hvort hann komist yfir eða hafi lent í einhverjum vandræðum. 

 

„Þá er biðin oft löng fyrir þann sem heima situr og ekki síður bílstjórann ef bíða þarf lengi eftir aðstoð. Á hinn bóginn getur þetta GSM-sambandsleysi verið upplifun fyrir ferðamanninn. Margir af okkar gestum hafa haft orð á því hversu gott er að vera án símasambands,“ segja þau. 

 

Gestum gefst kostur á að kynnast störfum bóndans

 

Þau hjónin tóku sig sjálf til og hófu ferðaþjónustu á Borg í húsi sem foreldrar Jakobs byggðu 1992.  Hugmyndin er sú að gefa íslenskum og erlendum ferðamönnum kost á að dvelja á staðnum, njóta náttúrufegurðar en einnig að gefa þeim kost á að taka þátt í hefðbundnum landbúnaðarstörfum með heimafólki og kynnast um leið fjölbreyttu starfi bóndans. 

 

„Við byrjuðum á þessu árið 2010 og starfsemin hefur vaxið jafnt og þétt upp frá því,“ segir Margrét, en þau eru innan Ferðaþjónustu bænda.  

 

„Einnig erum við inni á vefsíðunni booking.com, hún virðist ansi öflug og margir sem nýta sér hana.“  Ferðaþjónustan er opin allt árið, langmest er að gera yfir sumarið, en elsta dóttir þeirra, Guðfinna, sá um reksturinn síðasta sumar. Fram að því höfðu þau séð um reksturinn sjálf. „Það gekk mjög vel hjá okkur á liðnu sumri og það næsta lítur sömuleiðis afskaplega vel út, þannig að þetta er vaxandi starfsemi hér hjá okkur,“ segir Margrét. Hún nefnir að þau hafi ekki sérstaklega farið í markaðsátak vegna vetrarferða og minna sé umleikis í ferðaþjónustunni á þeim tíma.

 

Þorrablótið hápunktur skemmtanalífsins

 

„Það er alltaf alveg nóg að gera hjá okkur,“ segir Margrét sem starfar meðal annars í kvenfélaginu, kirkjukórnum og situr í fjallskilanefnd hreppsins svo eitthvað sé nefnt, Jakob er í sveitarstjórn og hefur verið oddviti frá 2006. Ekki megi gleyma þorrablótsnefndinni, þar sem þau starfa fjórða hvert ár með alveg ágætis fólki, en þorrablót í hinum dreifðu byggðum landsins eru oftar en ekki hápunktur skemmtanalífsins á hverjum stað. 

 

„Það er bara þannig í smærri samfélögum að menn leggja hönd á margan plóginn, þurfa að ganga í öll störf og það gerum við svo sannarlega hér um slóðir,“ segir hún.  Þorrablótið er einmitt gott dæmi um það, en heimamenn sjá um allan pakkann, frá A til Ö, sjá um öll aðföng eins og matinn, skreyta salinn, búa til skemmtiatriði og svo þarf að ganga frá eftir öll herlegheitin.  

 

Gott samfélag og mikil samheldni

 

„Þetta er gott samfélag og hér er gott að búa, samheldni meðal íbúa er mikil og hver og einn er samfélaginu mikilvægur,“ segja þau. Yfir vetrartímann una menn glaðir við sitt, búa sjálfir til sína skemmtun og þá gjarnan í kringum skólastarfið þar sem færi gefst á að hittast og eiga góða stund saman yfir spilum eða kaffibolla og kökusneið.  Íbúar í sveitarfélaginu eru um 140 talsins, í grunnskólanum eru 17 börn og 4 á leikskólanum.

 

„Við búum sjálf til okkar viðburði yfir veturinn og fólk er duglegt að sækja þær samkomur sem í boði eru enda hafa menn gaman af því að hittast og spjalla,“ segir Margrét.  Umferð um svæðið að sumarlagi hefur aukist mjög hin síðari ár og þar á tónlistarhátíð Bræðslan sinn þátt, en æ fleiri leggja leið sína á hátíðina.  

„En hér er líka mikil kyrrð, fegurð og friðsæld sem margir sækja í, það er ekki ónýtt að geta boðið upp á þannig aðstæður.“