Vill grásleppuveiðar í kvóta
Vertíðin var heilt yfir góð að sögn grásleppusjómanns sem gerir út frá Ólafsfirði, að minnsta kosti fyrir þá sem komust á sjó áður en veiðarmar voru stöðvaðar. Hann segist hlynntur því að setja grásleppuveiðar í kvóta enda séu ólympískar veiðar í ákveðið marga daga tímaskekkja.
„Ég lagði fyrstu netin 12. mars, eða tveimur dögum eftir að vertíðin hófst,“ segir Ríkharð Lúðvíksson smábátasjómaður, eins og viðeigandi þykir að kalla grásleppukarla í dag. Ríkharð gerir út tvo báta, Magnús Jón ÓF, sem er handfæra- og grásleppubátur, og línu- og handfærabát sem heitir Kópur ÓF. Að sögn Ríkharðs gerir hann bátana ekki út báða í einu heldur klárar leyfið á Magnúsi Jóni áður en hann fer á veiðar á Kóp ÓF.
Fengum svakalegan skell
„Grásleppuvertíðin í ár var brösug framan af. Ég lagði fyrstu netin og svo lagði annar bátur daginn eftir. Ég vitjaði um strax eftir fyrstu nóttina og fékk ágæta veiði sem er eðlilegt eftir að lagt er á ósært svæði. Með tímanum minnkar veiðin eftir því sem fleiri leggja og svæðið þornar smám saman upp. Við fengum á okkur svakalegan hvell og hafrót um það bil viku eftir að við lögðum og töluvert af netum skemmdust og bara teinarnir sem komu upp eða þá að trossurnar voru fullar af grjóti.“
Ríkharð segir að vegna aðstæðna á grásleppuslóð við Ólafsfjörð sé fjöldi neta í trossu misjafn. „Kraginn sem grásleppan heldur sig á út að dýpinu er svo stuttur eða þröngur og menn nokkuð samstiga með það hér að vera með mest fimm net í trossu og niður í tvö.
Skrýtin vertíð
„Heilt yfir gekk vertíðin vel því á seinni hluta hennar var hreint mok, tíðin betri og tíðin er það sem skiptir mestu máli hvað grásleppuveiðar varðar. Veiðin er mjög misjöfn á milli ára og ég hef ekki enn áttað mig á því hvað veldur. Í ár var til dæmis mjög góð veiði fyrir austan og norðan land en minni fyrir sunnan.“
Skylda er að koma afla í land
Ríkharð nýtir sér slægingarþjónustu í landi í stað þess að skera grásleppuna um borð. „Við sem löndum í Ólafsfirði seljum flestir Brim aflann og því miður var verðið í ár fremur slakt, eða 220 krónur fyrir kílóið af grásleppu. Í raun er verðið bara byrjunarverð og ekki endanlegt því enn eru margir óvissuþættir vegna sölu afurðanna og líklegt að við fáum uppbót þegar lokaverðið er ljóst.
Að vísu var vertíðin í ár mjög skrýtin að öllu leyti. Í fyrsta lagi vegna COVID, sem veldur því að við vitum ekki enn hvort Kínverjar ætla að kaupa búkinn. Það stoppaðist bara allt og söluhorfurnar enn óvissar. Annað sem hamlar sölu er að við misstum MCS vottunina og erum ekki búnir að fá hana aftur og land eins og til dæmis Frakkland kaupir ekki hrogn nema að þau séu vottuð.“
Má veiða í 44 daga
Grásleppuveiðar gengu vel við Grænland í ár og segir Ríkharð að þeir hafi hreinlega verið stoppaðir af vegna mikillar veiði umfram ráðgjöf og það sem teljast sjálfbærar veiðar.
„Veiðar á grásleppu er það sem við köllum ólympískar veiðar og mega þeir sem hafa leyfi til veiðanna veiða eins mikið og þeir geta á þeim 44 dögum sem leyfið nær til. Ég nýtti alla dagana á bátnum sem ég byrjaði á en viku á seinni bátnum áður en veiðarnar voru stöðvaðar og fékk um 42 tonn í heildina.
Ríkharð segir að sjávarútvegsráðherra hafi í raun ekki getað annað í stöðunni en að stöðva veiðarnar í vor með tilliti til ráðgjafar Hafrannsóknastofnunar varðandi grásleppuveiðar.
Umdeilanleg ráðgjöf Hafró
„Veiðarnar stefndu í að verða langt umfram ráðgjöf Hafró sem er ekki gott en svo er ráðgjöfin út af fyrir sig allt annað mál og umdeilanleg og margir sammála um að sé bull og byggi á röngum forsendum. Það eru flestir á því að ráðgjöfin byggi einfaldlega ekki á nógu góðum vísindum. Stofnstærð grásleppu er byggð á togararalli sem gefur engan veginn nógu góða mynd af magni hennar í hafinu.
Ég hef verið viðloðandi grásleppuveiðar síðan 1985 þegar ég fór til sjós á grásleppu með Júlíusi Magnússyni, aflaskipstjóra á Freymundi ÓF, og reynsla mín er sú að engin vertíð sé eins og nánast ómögulegt að segja til um hegðun hennar milli ára. Afli í fyrra var til dæmis mjög lítill en í vor blossaði aftur á móti upp mikið magn af grásleppu hér um slóðir á þess að nokkur geti útskýrt hvers vegna.“
Vill grásleppu í kvóta
Ríkharð segir að í dag sé hann fylgjandi hugmyndinni um að setja grásleppuveiðar í kvóta og að helsta ástæða þess sé að framkvæmd veiðanna í dag sé í óviðeigandi ástandi. „Þetta sýndi sig greinilega í vor þegar veiðarnar voru stoppaðar og sumir náðu ekki einum degi á sjó á meðan þeir sem gátu byrjað fyrr veiddu vel. Að mínu mati eru reglurnar í dag tímaskekkja og alveg hægt að setja reglur sem koma í veg fyrir að grásleppukvótinn safnist á fáar hendur og til verði einhverjir fáir grásleppukvótakóngar.
