Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Setning á Austurvelli og hátíðarsamkoma fyrsta kvenréttindadagsins 19. júní 1915, auk smámeyja með nýja íslenska fánann sem var fyrst opinberlega staðfestur með konungsúrskurði sama dag.
Setning á Austurvelli og hátíðarsamkoma fyrsta kvenréttindadagsins 19. júní 1915, auk smámeyja með nýja íslenska fánann sem var fyrst opinberlega staðfestur með konungsúrskurði sama dag.
Menning 3. júlí 2023

Dagur kvenréttinda

Höfundur: Sigrún Pétursdóttir

Nýverið var fagnað hátíðis- og baráttudegi kvenna á Íslandi, kvenréttindadeginum, en fyrir rúmri öld var því fyrst fagnað að konur fengju kosningarétt og kjörgengi til Alþingis, þann 19. júní árið 1915.

Barátta kvenna fyrir jöfnum kosningarétti hafði þó staðið frá árinu 1885. Fyrsta opinbera krafan um sameiginlegan kosningarétt kynjanna var lögð fram árið 1895 og voru lög samþykkt á Alþingi árið 1911. Þau lög hlutu þó ekki náð fyrir Danakonungi fyrr en fjórum árum síðar og þá með aldursskilyrðunum „40 ára og eldri“. Áttu lögin einnig við vinnumenn, sem upp að því höfðu heldur ekki notið kosningaréttar.

Árið 1918 var þetta aldursákvæði numið úr lögum með Sambandslagasamningi Dana og Íslendinga sem kvað á um jafnrétti íslenskra og danskra ríkisborgara, jafnt kvenna sem karla.

Var kvenréttindadeginum vel fagnað þetta fyrsta sinn, þá reyndar við setningu Alþingis þann 7. júlí 1915. Segir svo í Íslensku almanaki: „Austurvöllur var skreyttur hinum nýja íslenska fána og 200 smámeyjar fóru fyrir skrúðgöngu í gegnum miðbæinn. Alþingi fékk skrautritað ávarp og þingmenn hrópaðu húrra fyrir konum. Kvennakór söng á Austurvelli og Bríet Bjarnhéðinsdóttir og Ingibjörg H. Bjarnason (fyrsta íslenska konan til að taka sæti á Alþingi) héldu ræður. Ingibjörg tilkynnti í ræðu sinni að næsta baráttumál kvenna muni verða stofnun Landspítala.“

Rétt er að minnast þess, eins og kemur fram á vefsíðu Kvennasögusafns, að Bríet Bjarnhéðinsdóttir (1856–1940) kvaddi sér hljóðs fyrst íslenskra kvenna á opinberum vettvangi og átti stærstan þátt í að hrinda af stað fyrstu bylgju kvenréttindabaráttu hérlendis er kom að lágmarksréttindum. Kosningarétti, kjörgengi og rétti til menntunar og atvinnu. Hún átti frumkvæði að stofnun Kvenréttindafélags Íslands, var formaður félagsins í tvo áratugi og átti mestan þátt í að íslenskar konur urðu hluti af alþjóðlegri kvenréttindabaráttu.

Ingibjörg H. Bjarnason (1867– 1941) var fyrsta íslenska konan til að taka sæti á alþingi. Hún sat á Alþingi 1922–1930 fyrir Kvennalistann (eldri), Íhaldsflokkinn, Sjálfstæðisflokkinn. Ingibjörg starfaði sem kennari og skólastjóri Kvennaskólans í Reykjavík um árabil og var formaður Landspítalasjóðs sem stóð að byggingu Landspítalans.

Hefur kvenréttindadeginum verið fagnað árlega og samtök kvenna minnst dagsins með ýmsum hætti. Helsta baráttumál í tilefni þess dags hefur verið bygging Landspítalans sem varð að veruleika árið 1930, en annars hefur verið brýnt á ýmsum réttindamálum kvenna í gegnum tíðina.

Bæjarnöfn á ská og skjön
Líf og starf 11. apríl 2025

Bæjarnöfn á ská og skjön

Nöfn íslenskra bæja og býla til sveita eru fjölskrúðug, svo ekki sé dýpra í árin...

Prjónavetri lýkur
Líf og starf 10. apríl 2025

Prjónavetri lýkur

Íslenskur prjónaiðnaður hættir aldrei að vera móðins enda hefur Listasafn Sigurj...

Falleg sumarpeysa
Líf og starf 9. apríl 2025

Falleg sumarpeysa

Falleg peysa fyrir sumarið, prjónuð úr DROPS Muskat eða DROPS Belle sem er á 30%...

Bændablaðið á Suðurskautinu
Líf og starf 8. apríl 2025

Bændablaðið á Suðurskautinu

Hjörleifur Jóhannesson flugstjóri greip Bændablaðið með sér á Suðurskautslandið ...

Búvörusýning í Reykjavík
Líf og starf 8. apríl 2025

Búvörusýning í Reykjavík

Snemma árs 1984 hófst samstarf mjólkurdagsnefndar og markaðsnefndar landbúnaðari...

Dropinn holar steininn
Líf og starf 7. apríl 2025

Dropinn holar steininn

Eins og áður hefur komið fram er tískuiðnaðurinn mikill skaðvaldur náttúrunnar. ...

Alþjóðlegt skákmót í Mývatnssveit
Líf og starf 3. apríl 2025

Alþjóðlegt skákmót í Mývatnssveit

Helgina 15.-16. mars fór fram alþjóðlegt skákmót í félagsheimilinu Skjólbrekku í...

Kvöldmatur á korteri með íslensku lambakjöti
Líf og starf 2. apríl 2025

Kvöldmatur á korteri með íslensku lambakjöti

Matreiðslukeppni fyrir áhugakokka var haldin á Matarmarkaði Íslands í Hörpu 8. m...