Langtímalosun kolefnis úr framræstu ræktarlandi er líklega margfalt minni en fullyrt hefur verið

Fullyrðingar, sem haldið hefur verið á lofti á Íslandi árum saman um losun koltvísýrings og annarra meintra gróðurhúsalofttegunda úr framræstu landi, eru óra­vegu frá því að geta staðist, ef marka má  niðurstöðu nýrra rann­sókna sem birtar hafa verið af Landbúnaðar­háskóla Íslands.

Komnar eru fram tvær íslenskar rannsóknir sem benda til þess að fullyrðingar um losun koltvísýrings frá framræstu landi séu kolrangar. Árum saman hefur verið kallað eftir því að lögð séu fram vísindaleg gögn byggð á vísindalegum rann­sóknum á Íslandi um losun gróður­húsalofttegunda úr framræstu landi. Slík gögn hafa ekki fengist frá íslenskum yfirvöldum sem hafa losunarmál CO2 á sinni könnu. Nú hafa hins vegar verið birt gögn í riti Landbúnaðarháskóla Íslands undir fyrirsögninni „Langtímatap kolefnis í framræstu ræktarlandi“. Þau gögn koma til viðbótar rannsóknargögnum sem fram komu í MS verkefni Gunnhildar Evu Gunnarsdóttur frá 2017. 

Alvarlegur hnekkir fyrir hástemmdar fullyrðingar

Höfundar skýrslunnar eru Þór­oddur Sveinsson, sem var verkefnis­­stjóri, Teitur Sævarsson landbúnaðar­fræðingur, María Svavarsdóttir landfræðingur, Bergrún Arna Óladóttir eldfjallafræðingur, Þorbjörg Helga Sigurðardóttir landbúnaðarfræðingur, Eiríkur Loftsson ráðunautur og Þórarinn Leifsson bóndi. Verkefnið var styrkt af Framleiðnisjóði landbúnaðarins.

Höfundar vilja fara varlega í yfirlýsingum og telja þörf á mun ítarlegri rannsóknum. Samt má segja að þessi gögn hljóti að vera alvarlegur hnekkir fyrir hástemmdar fullyrðingar íslenskra yfirvalda og ýmissa hagsmunaaðila um langtímalosun koltvísýrings úr framræstu landi. Á þeim grunni hefur samt verið mótuð stefna og unnið að uppbyggingu á gríðarmiklu fjármálakerfi um kolefnisbindingu. 

Í skýrslunni segir að losunin sem hér mælist verði að teljast lítil miðað við eldri mælingar sem gerðar hafa verið í framræstum, óræktuðum lífrænum mýrum. 

Losun af framræstu ræktarlandi á Íslandi „getur verið ofmetin“ 

„Losunartölurnar sem hér birtast eru lágar og benda til þess að losun af framræstu ræktarlandi á Íslandi geti verið ofmetin sé miðað við staðla IPCC. Nauðsynlegt er að halda áfram rannsóknum á kolefnislosun íslensks ræktarlands,“ segja skýrsluhöfundar.

Engar losunarrannsóknir hafa verið gerðar á framræstu akurlendi

Í rannsóknunum sem gerðar voru bæði á framræstu og óröskuðu landi má greina að áhrif á gosösku í jarðvegi getur haft umtalsverð áhrif á og þar með á kolefnis­bindingu, rotnun og gas­losun. Lofthiti er einnig veiga­mikill þáttur. Þar kemur líka fram að „engar losunarrannsóknir hafa verið gerðar á framræstu akurlendi (þ.m.t. framræstum túnum) hér á landi.“ Samt hafa stjórnvöld og aðrir sett ítrekað fram hástemmdar fullyrðingar um losun á framræstu landi á Íslandi og byggja þær tölur alfarið á erlendum stuðlum IPCC.

Koltvísýringur (CO2) er 27,3% kolefni og 72,7% súrefni 

Atómþyngd kolefnis er 12 atóm­massaeiningar, en þyngd koltví­sýrings er 44 einingar, vegna þess að það inniheldur tvö súrefnisatóm sem hvert vega 16 einingar. Eitt tonn af kolefni er jafngildi 44/12 = 11/3 = 3,67 tonn af koltvísýringi. Með öðrum orðum að í 11 tonnum af CO2 eru um 3,7 tonn af kolefni. 

Samkvæmt tölum Umhverfis­stofnunar var heildarlosun gróður­húsalofttegunda á Íslandi 2019, þegar landnotkun og skógrækt eru meðtalin, samtals 13.794 kt CO2-ígilda. (um 13,8 milljónir tonna af CO2 án alþjóðaflugs og alþjóðasiglinga). Sama stofnun segir að losun Íslands samkvæmt loftslagssamningum hafi á sama tíma numið 4.722 kt CO2-íg. árið 2019. Það þýðir að losun frá landi hefur numið að mati Um­hverfisstofnunar um 9,07 millj­ón­um tonna.

Misvísandi upplýsingar sem allar vísa samt í sama staðal IPCC 

Íslensku vísindamennirnir kalla eftir frekari rannsóknum til að skjóta fleiri stoðum undir sína útreikninga. Ef þeirra rannsóknir til þessa eru hins vegar skoðaðar með hliðsjón af öllum þeim fullyrðingum sem settar hafa verið fram án þess að sýna fram á haldbærar rannsóknir, þá er mismunurinn vægast sagt hrikalegur.

Íslensk yfirvöld og fleiri miða við staðal IPCC, Loftslagssamnings Sameinuðu þjóðanna (Inter­governmental Panel on Climate Change), í sínum útreikningum. Hann gerir ráð fyrir að framræst land með mólendi losi 5,7 tonn af kolefni á hektara og að framræst akurlendi losi 7,9 tonn á hektara á ári. Umreiknað í koltvísýring CO2 gerir þetta um 20,91 tonn á hektara fyrir mólendi og 28,99 tonn fyrir tún og akurlendi. Votlendissjóður sem notið hefur stuðnings yfirvalda segir á sinni heimasíðu að losun koltvísýringsígilda úr framræstu landi næmi 20 tonnum á hektara.

Í skýrslu Vegagerðarinnar frá því í maí 2020, sem unnin er af VSÓ ráðgjöf, er bent á óvissu og deilur um útreikning á losun koltvísýringsígilda í framræstu landi. Þar er samt sett fram tafla sem segir að losun úr túnum á framræstu votlendi sé á bilinu 26,8 til 31,9 tonn CO2 ígilda á hektara á ári. Einnig að losun úr framræstu óræktuðu landi sé 21,3 til 32,49 tonn CO2 ígilda á hektara á ári og er samt vísað í staðla IPCC. Meðaltal allra þessara fullyrðinga er losun CO2 upp á 26,7 tonn á hektara.

Meðaltalsmunur á fullyrðingum og rannsóknum er 88,65%

Samkvæmt nýju rannsóknunum í riti LbhÍ, „Langtímatap kolefnis í framræstu ræktarlandi“, sem gerðar voru á Norðurlandi á árunum 2020 til 2021, þá nemur losunin samkvæmt sama viðmiðunarstaðli IPCC er frá 0,95 tonnum á hektara og upp í 5,10 tonn á hektara, eða að meðaltali 3,03 tonn á hektara. Þetta er sagt með öllum fyrirvörum sem íslensku vísindamennirnir gáfu sér.

Munurinn á fullyrðingunum og þessum rannsóknum er hrikalegur. Losunin gæti mögulega verið frá 0,9 til 5 tonn af CO2 á hektara en ekki 21 til 32 tonn. Munurinn nemur að meðaltali 23,67 tonnum á hektara sem gerir mögulega skekkju upp á 88,65%.  

Mögulega um ein milljón tonn en ekki 8,4 eða níu milljón tonn

Ef við setjum þetta í samhengi við tölur Umhverfisstofnunar, þá er losunin frá landnotkun ekki 9,07 milljónir tonna CO2 ígilda á ári, heldur rétt rúmlega ein milljón tonn.

Ef tölur umhverfisráðuneytis frá 2019 eru notaðar, þá var heildarlosun Íslands vegna framræsts lands um 8,4 milljónir tonna af CO2. Miðað við nýju rannsóknirnar næmi losunin því ekki nema um 953.000 tonnum.

Þessar tölur hljóta að æpa á að frekari rannsóknir verði gerðar strax næsta sumar. Þetta gæti líka mögulega þýtt að allar fullyrðingar um losun CO2 frá landbúnaði á Íslandi séu hrikalega ýktar.

Ný aðferðafræði en hvatt til varfærni þar sem frekari rannsókna sé þörf

Höfundar skýrslu LbhÍ beittu nýrri aðferð til að meta losun kolefnis yfir langan tíma byggða á dýpt gjóskulaga líkt og Gunnhildur Eva Gunnarsdóttir gerði 2017 og notaði í sínu MS verkefni. Þar kom m.a. í ljós hve breytileg losunin getur verið eftir aðstæðum hverju sinni. Gunnhildur áætlaði meðallosun kolefnis hjá sér vera 1,7 tonn C/ha á ári í framræstum óræktuðum mýrum. Þetta myndi þýða meðaltalslosun á CO2 upp á tæp 6,24 tonn á hektara samkvæmt staðli IPCC, en ekki 20-32,5 tonn á hektara eins og haldið hefur verið fram í opinberri umræðu.

Nýju rannsóknirnar gefa svo til kynna að losunin úr framræstu landi á Íslandi getur jafnvel verið enn minni. Höfundar skýrslunnar taka þó fram að varast beri að draga víðtækar ályktanir út frá niðurstöðum þessa einstaka verkefnis. Frekari rannsókna sé þörf.

Losun nær 0,3 til tæplega 1,4 tonn á hektara á ári

Í nýju rannsóknum LbhÍ segir að árlegt kolefnistap (losun) fyrir ofan öskulagið H1104 frá árinu 1104 (18 sm) vegna framræslu og ræktunar reiknast 1,39 tonn kolefnis á hektara (t C/ha) í Kýrholti árlega á síðastliðnum 70 árum og 0,26 t C/ha í Hegranesi á hverju ári sl. 55 ár. Þetta er í nokkru samræmi við það sem Gunnhildur hafði komist að í sínum rannsóknum en margfalt minna en gert er ráð fyrir í opinberum gögnum um loftslagsmál. 

Árlegt niturtap vegna framræslu reiknast 70 kg N/ha í Kýrholti en -10 kg N/ha í Hegranesi.

Þá eykst magn (þéttni) kolefnis og niturs með framræslu í efstu 30 sm jarðvegs.

Jarðvegssig í framræsta landinu reiknaðist 16 sm í Kýrholti en 6 sm í Hegranesi. Hlutur kolefnistaps í þessu sigi var 26% í Kýrholti en 9% í Hegranesi.

Ef miðað er eingöngu við yfirborð (0 stöðu) sýndu mælingar í Kýrholti 3,5 tonna losun á hektara og niturlosun 0,2 t/ha. Slík mæling gefur þó ekki heildarmynd af jarðvegslosuninni til lengri tíma. Vísindamennirnir sem að rannsókninni stóðu telja að gjóskulagaaðferðin sé góð leið til að meta heildarlosun kolefnis í framræstu votlendi þar sem hægt er að beita henni. Eins ef gerðar verða endurbætur á verklagi byggðar á reynslu þessa verkefnis.

Til að kortleggja sem næst raun­verulega langtíma kolefnislosun í framræstu ræktarlandi á Íslandi þarf að gera átak í að mæla hana skipulega sem víðast og gjóskulagaaðferðin er gott tæki til þess þar sem nothæf gjóskulög finnast, að því er fram kemur í skýrslunni.

Meginmarkmið að auka þekkingu á langtímaáhrifum af framræslu ræktarlands

Verkefnið hafði það meginmarkmið að auka þekkingu á langtímaáhrifum af framræslu ræktarlands á kolefnis­búskap jarðvegs og aðra þætti því tengdu. Þannig væri hægt að áætla betur kolefnislosun í framræstum íslenskum mýrum en þær hafa mikla sérstöðu. Undirmarkmið rann­sóknarinnar voru að: 

• Greina breytileika í langtíma kolefnislosun framræsts lands eftir jarðvegsgerðum með svokallaðri gjóskulagaaðferð.
• Þróa viðurkennda íslenska losunarstaðla fyrir framræst ræktarland á Íslandi.
• Greina mögulegan breytileika í kolefnisbúskap eftir öðrum umhverfisþáttum, svo sem jarðvegsgerð, kolefnis- og niturinnihaldi og sýrustigi jarðvegs, jarðvegsdýpt, grunn­vatnsstöðu, yfirborðsgróðri og ræktunaraðferðum.

Aðferðin sem beitt var hefur ekki verið prófuð áður í ræktarlandi á Íslandi. Hún byggir á að mæla uppsafnað magn innihaldsefna í jarðvegi fyrir ofan þekkt gjóskuleiðarlag í annars vegar framræstri og hins vegar óraskaðri mýri sömu gerðar.

Með hjálp sýnatökubors voru valdir 3 álitlegir sýnatökustaðir (endurtekningar) fyrir hvert svæði, eða samtals 12 staðir. Sýnatökusvæðin voru Hegranes 1, byggakur í Keldudal, Hegranes 2, runnamýravist, Kýrholt 1, tún á 70 ára gömlu framræstu landi og Kýrholt 2, starungamýravist. 

Á hverjum stað voru síðan grafnar holur 0,5-1,0 m djúpar og sem náðu vel niður fyrir meint H1104 gjóskulag (gjóskulag frá árinu 1104).

Það sem var mælt; dýpt niður á gjóskuleiðarlag, rúmþyngd, glæðitap, rakastig, sýrustig, heildar kolefni, heildar nitur og lífvirk steinefni (fosfór, kalí, kalsíum, magnesíum, natríum, mangan, sink og kopar). Með þessum upplýsingum er hægt að sjá hvaða magnbreytingar hafa orðið í jarðveginum og innihaldi hans frá því hann var framræstur og fram að sýnatökudegi í samanburði við óraskað votlendi sömu gerðar. Þá var einnig metið niðurbrotsstig lífræns efnis með sk. von-Post aðferð. Rannsóknasvæðin voru alls fjögur í Skagafirði; tvö í Hegranesi (framræst/órasakað) og tvö í Kýrholti (framræst/óraskað). Gjóskuleiðarlagið sem var valið kom úr Heklugosi árið 1104 en það fannst í 18-36 sm dýpt í framræsta landinu og 22-44 sm í óraskaða landinu. Sýnatökur fóru fram í júlí 2020. 

Túnrækt bindur umtalsvert af kolefni

Þá koma líka fram í skýrslunni mjög athyglisverðar upplýsingar um kolefnisbindigetu ræktaðs lands.

Mikill munur var sýnilegur á flestum jarðvegsþáttum milli framræsts og óraskaðs jarðvegs og voru áhrif ræktunar greinileg. Einnig var talsverður munur á milli staða (Hegranes/Kýrholt).

Þar segir að kolefnisbinding í jarðvegi sé mjög mikil í landi sem framræst hefur verið og tekið til ræktunar. Alls hafði hlaðist upp 902 þurrefnistonn af jarðvegi á hektara í Kýrholti ofan á gjóskuleiðarlagið H1104, eða 0,98 tonn árlega. Í Hegranesi hafði safnast upp 696 tonn alls, eða 0,76 tonn árlega.

Í framræsta landinu í Kýrholti hafði jarðvegur minnkað um 2,8 þurr­efnistonn á hektara á ári en í Hegranesi hafði jarðvegur aukist um 4,1 tonn á ári frá framræslu miðað við óraskaða landið.

Samkvæmt opinberum tölum er meðalbinding koltvíoxíðs (CO2) í íslensk­um skógum talin vera um 4,4 tonn á hektara á ári. Túnin geta því verið að ná umtalsverðri kolefnisbindingu í saman­burði við  skógrækt þó þurrefnið sem safnast hefur upp samkvæmt mælingum sé vissulega ekki allt kolefni eins og fram kemur í rann­sókninni.

Öskuinnihald jarðvegs (kg/kg) í framræsta landinu hafði þannig aukist um 29% og kolefnisstyrkur lækkað um 28%. Þá lækkaði niturstyrkur um 18% frá framræslu að jafnaði.

Mikil kolefnisbinding gróður­lendis á Íslandi ætti reyndar að vera nokkuð augljós ef menn horfa á mómyndun gróðurlendis hér á landi. Ætla mætti að þetta kalli á endurskoðun á allri tölfræði um stöðu landbúnaðar í loftslags­umræðunni.

Stórar fullyrðingar, rangfærslur og misvísandi upplýsingar 

Árum saman hafa verið hafðar uppi fullyrðingar um losun gróður­húsalofttegunda úr framræstu landi. Lengst af var fullyrt að losunin næmi 70% af heildarlosun Íslands. Þær fullyrðingar, sem hafa m.a. verið hafðar uppi af ráðuneytum og stofnunum ríkisins bæði á innlendum og erlendum vettvangi, hafa verið gagnrýndar af vísindamönnum vegna skorts á innlendum rannsóknargögnum. Samt hafa fullyrðingarnar verið látnar duga sem rökstuðningur fyrir milljóna króna fjárveitingum ríkisins í verkefni, m.a. við að moka ofan í skurði undir því göfuga yfirskini að það sé verið að endurheimta votlendi í þágu loftslagsmála. Einnig hafa þær verið stór þáttur í rökstuðningi fyrir því að Íslendingar losi þjóða mest af CO2 út í andrúmsloftið miðað við höfðatölu. 

Bændablaðið sendi þáverandi umhverfis­ráðherra fyrirspurn um þessi mál í 17 liðum árið 2019. Í svari ráðuneytisins var enn fullyrt um losun úr framræstu landi þó ráðuneytið gæti ekki vísað á neinar tilteknar rannsóknir sem styddu þær fullyrðingar. Ein spurningin var: 

Hversu mikil er að mati ráðu­neytisins losun gróður­húsa­loftteg­unda úr íslenskum mýrum sem grafnar hafa verið út? Bæði magn og hlutfall af heildarlosun Íslendinga á ígildi koltvísýrings?

Svar ráðuneytisins við þess­ari spurningu hljóðaði svo:

„Samkvæmt loftslags­bók­haldi Íslands var heildar­losun vegna framræsts lands um 8.429 kt CO2 koldíoxíðígilda árið 2017. Það jafngildir um 60% af heildarlosun Íslands það ár.“

Þarna talar ráðuneytið um kíló­tonn (kt), eða 8,4 milljónir tonna. Var ráðuneytið á þessum tímapunkti greinilega horfið frá fyrri fullyrð­ingum um að losunin næmi 72% sem mjög hafði verið gagnrýnt. Kom reyndar fram á Alþingi árið 2015 að losun frá framræstu landi næmi 9,47 milljónum tonna og Umhverfisstofnun segir að losunin hafi numið 9,07 milljónum tonna á árinu 2019. Þarna er allt að milljón tonna mismunur í fullyrðingum opinberra aðila á losun CO2.

Í skýrslu Jóns Guðmundssonar í Landbúnaðarháksóla Íslands frá 2016 segir hins vegar að  losun úr túnum á framræstum jarðvegi sé metin á ígildi tæplega 1.800 kt CO2, eða 1,8 milljónir tonna. Þetta er íslenskur vísindamaður sem setti þetta fram út frá þeim vísindalegu forsendum sem hann hafði í höndum á þeim tíma. Menn hljóta því að spyrja hvort ekki verði að gera kröfu til að íslensk stjórnvöld leggi fram staðreynd gögn byggð á íslenskum mælingum, eða stuðli frekar að slíkum rannsóknum ef þau ætla að halda sig við fullyrðingu um 8,4 milljóna tonna losun CO2 úr framræstu landi.

Tölulegar fullyrðingar út og suður 

Frá 2019 hafa yfirvöld svo haldið sig við að losun frá framræstu landi næmi 60% af heildarlosun Íslands sem væru þá um 13 milljónir tonna. Á vísindavef Háskóla Íslands er því hins vegar haldið fram að losun frá framræstu landi nemi 72% af heildarlosun upp á 12,9 milljón tonn á ári. Umhverfisstofnun segir 13.794.000 tonn. Á þessum boðskap hefur svo verið hamrað í opinberri umræðu á Íslandi með mismunandi tölum þrátt fyrir að heildarlosun Íslands sé samkvæmt tölum Umhverfisstofnunar 4.722.000 tonn af CO2 ígildum. Losun frá landi og alþjóðasamgöngum eru nefnilega ekki inni í samningum Íslands um loftslagsbókhaldið.

Á þessum tölum hafa menn svo búið til alls konar fullyrðingar um sóðaskap Íslendinga í loftslags­málum. Jafnvel þó hér geti menn kynt flest hús með jarðhita og framleitt meira en nokkurt annað Evrópuríki fyrir utan Noreg, af hreinu og endurnýjanlegu rafmagni en notað er árlega. Á meðan þurfa ESB-ríkin að framleiða 63% af sinni raforku með jarðefnaeldsneyti og kjarnorku og kynda hús sín að stærstum hluta með gasi, kolum og timbri. Í umræðunni eru ESB ríkin samt sögð menga minna en Íslendingar. Þá undarlegu niðurstöðu fá menn m.a. út með því að flagga ósönnuðum fullyrðingum um losun úr framræstu landi. 

Falleg ríkisskýrsla með áherslu á endurheimt votlendis

Í aðgerðaráætlun ríkisstjórnar Íslands sem kynnt var í afskaplega fallegri skýrslu  í júlí 2019 undir heitinu „Bætt landnýting í þágu loftslags,“ er ekki minnst einu einasta orði á að túnrækt geti falið í sér bindingu kolefnis. Þar er hins vegar talsvert talað um átak í endurheimt votlendis og hertar takmarkanir á framræslu.  Þar segir líka að heildarlosun frá Íslandi árið 2017 hafi verið samtals 4.755 þúsund tonn CO2 -ígilda (4,7 milljónir tonna)  Það eru beinar skuldbindingar Íslands + losun sem fellur undir viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir. Þar af var losun sem er á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda um 2,9 milljónir tonna CO2 -ígilda.

Í aðgerðaráætluninni segir að árlegur loftslagsávinningur vegna aðgerðanna fari úr 5.000 tonnum að CO2 ígildum á árinu 2019 í 70.000 á árinu 2022. Þar nemi ávinningurinn vegna endurheimtar votlendis um 10.000 tonnum og í heild 22 þúsund tonnum frá 2019 til 2022.

Mismunur í  tölum um skurðalengd upp á nærri fjórar hringferðir um landið

Í fyrirspurn Bændablaðsins frá 2019 var spurt um hversu mikið hafi verið grafið í afskurðum til framræslu á vatni úr túnum og votlendi á Íslandi í kílómetrum. Í svari ráðuneytisins sagði:

„Heildarlengd skurða á Íslandi er áætluð 34.000 kílómetrar hið minnsta en Landbúnaðar­háskóli Íslands vinnur að nýju mati sem stendur.“

Hvergi er getið í svari ráðu­neytisins hvar talan 34 þúsund kílómetrar af skurðum „hið minnsta“ er fengin. Áður hefur verið talað um 32.000 km. Í aðgerðar­áætlun ríkisstjórnarinnar sem gefin var út nokkrum mánuðum eftir að þetta svar var sent Bændablaðinu, kemur svo enn ein talan, en þar segir:

„Á árabilinu 1951–1985 er áætlað að grafnir hafi verið um 29.000 km af framræsluskurðum hér á landi til að auka við og bæta skilyrði til túnræktar.“ Á þessum tölum og tölum ráðuneytisins munar 5.000 kílómetrum.

Hringvegurinn um Ísland fyrir utan Vestfirði er um 1.337 km samkvæmt tölum Vegagerðarinnar. Skekkja íslenskra yfirvalda í fullyrðingum sínum um skurðagröft vegna framræslu nemur rúmlega 3,7 hringferðum um Ísland eftir þjóðveginum. – Þetta hafa yfirvöld umhverfismála til þessa talið  boðlegt í umræðunni um loftslagsmál.

Vísindamenn að störfum í Beinagarði.

Allir telja sig vera með þetta á hreinu, líka Landgræðslan og Votlendissjóður

Í leiðbeiningarriti Landgræðsl­unnar um endurheimt votlendis kemur fram enn ein talan um lengd framræsluskurða, en þar segir:

„Heildarlengd skurða á land­inu vegna framræsingar lands er gríðarleg, eða um 33.000 km, og þekja þeir um 2.550 km² að flatar­máli.

Til samanburðar má nefna að lengd hring­vegarins er 1.332 km og þyrfti því að keyra hring­veginn 25 sinnum til að ná lengd skurðanna.“

Í þessu riti segir líka að framræst land standi fyrir 70% losun gróðurhúsalofttegunda af mannavöldum hér á landi.

Votlendissjóður er sjálfs­eignarsjóður sem var stofnaður 2018 og er sagður fjármagnaður af „samfélags­lega ábyrgum fyrir­tækjum og einstaklingum“, eins og segir á vefsíðu sjóðsins.  Reiknaði sjóðurinn með að losun koltvísýringsígilda úr framræstu landi næmi 20 tonnum á hektara á ári út frá alþjóðlegum stöðlum. Á heimasíðu sinni fullyrðir sjóðurinn svo  að rannsóknir sýni að framræst votlendi beri ábyrgð á um 60% losunar CO2 á Íslandi.

Skipta tugir þúsunda hektara engu máli?

Það er alvarlegur hlutur að yfirvöld á Íslandi skuli leyfa sér að senda frá sér tölur er varða loftslagsmál án þess að byggja þær á haldbærum gögnum og fullyrða út frá þeim um kolefnislosun landsins.

Út frá tölum gamla umhverfis­ráðuneytisins um að grafnir hafi verið um 34.000 km af skurðum var fullyrt að þeir hafi þurrkað upp 4.200 ferkílómetra lands, eða sem svaraði 420.000 hekturum. Þetta gagnrýndu bæði dr. Þorsteinn Guðmundsson, þá prófessor í jarðvegsfræði við Landbúnaðarháskóla Íslands, og dr. Guðni Þorvaldsson, prófessor í jarðrækt við LbhÍ. Bentu þeir á það í Bændablaðinu að mikil óvissa væri varðandi fullyrðingar um stærð mýra og losun. Töldu þeir nær að tala um 1.600 ferkílómetra af framræstu landi á áhrifasvæði skurða. Jón Guðmundsson, lektor við LbhÍ, tók að nokkru undir þetta þegar hann áætlaði út frá hnitamælingum á skurðum að framræst land væri 70.000 hekturum minna en áður hafði verið talið. Samkvæmt því ætti framræsta landið að vera 350.000 hektarar en ekki 420.000 hektarar.