Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Vökvunarbúnaður á akri í Texas.
Vökvunarbúnaður á akri í Texas.
Mynd / Joel Dunn - Unsplash
Utan úr heimi 31. október 2023

Grunnvatn á þrotum

Höfundur: Ástvaldur Lárusson

Lindir og vatnsæðar sem áður hleyptu lífi í borgir og ræktarland Ameríku ganga óðar til þurrðar. Óhóflegri vatnsnotkun er um að kenna og gera loftslagsbreytingar vandann enn verri.

Í Kansas, sem oft er nefnt brauðkarfa Bandaríkjanna, geta vatnsæðar sem áður færðu líf í milljón hektara ekki staðið undir þeirri miklu kornrækt sem þar er stunduð og hafa uppskerutölur snarlækkað. Óttast er að ef vatnsæðar hnigna víðar muni Bandaríkin ekki lengur geta staðið undir því að vera stórveldi í matvælaframleiðslu. The New York Times greinir frá.

Vatnslindir í New York-ríki geta ekki lengur gefið af sér nægt drykkjarvatn fyrir byggðina í Long Island. Í Phoenix í Arizona hafa yfirvöld gefið út að grunnvatn sé það lítið að takmarka þurfi uppbyggingu nýrra úthverfa umhverfis borgina. Sérfræðingar spá því að skortur verði á neysluvatni víða um Bandaríkin. Í öðrum hlutum landsins, eins og Utah, Kaliforníu og Texas, er vatni dælt upp í svo miklu magni að landsig hefur skemmt vegi, grunnar húsa hafa skekkst og sprungur hafa myndast í landslaginu. Þá hafa lindár ýmist þurrkast upp eða breyst í litla læki. Vegna hnattrænnar hlýnunar hefur hægst á endurnýjun vatns í vatnsæðum, þar sem yfirborðsvatn gufar upp í staðinn fyrir að seytla niður í jarðveginn. Þá hafa þurrkar aukið þörfina á að dæla upp grunnvatni til neyslu og ræktunar sem hefur myndað vítahring.

Ástandið hefur skapast að hluta til vegna ræktunar á vatnsfrekum nytjaplöntum á þurrum svæðum, svo sem refsmára og bómull. Þá er einnig of mikið traust sett á notkun grunnvatns til að veita neysluvatni í uppbyggingu nýs þéttbýlis. Lagaumhverfi nokkurra ríkja, eins og Texas, Oklahoma og Colorado, heimilar uppdælingu grunnvatns þangað til það gengur til þurrðar.

Fram á miðja síðustu öld reiddu bandarískir bændur sig nær alfarið á regnvatn við akuryrkju.

Eftir seinni heimsstyrjöld urðu miklar framfarir í vökvunarbúnaði sem gat tvöfaldað uppskeruna. Þessi kerfi nota gífurlegt magn af vatni og eftir að hafa náð toppi um síðustu aldamót hafa uppskerutölur fallið í samræmi við minnkandi aðgang að vatni. Talið er að skaðinn sé víða varanlegur þar sem vatnsæðar geta fallið saman þegar öllu vatni er dælt upp.

Skylt efni: bandaríkin | grunnvatn

„Spjallað“ við kýr
Á faglegum nótum 9. janúar 2023

„Spjallað“ við kýr

Atferli, hegðun, útlit og ástand nautgripa getur gefið gríðarlega mikilvægar upp...

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands

Á aðalfundi Landssambands skógareigenda (LSE) sem haldinn var í Borgarnesi í maí...

Lífræn framleiðsla – nú er lag
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Lífræn framleiðsla – nú er lag

Á undanförnum árum hefur VOR látið til sín taka með ýmsum hætti til að hvetja ti...

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið
Á faglegum nótum 3. janúar 2023

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið

Meindýr eru skaðvaldar í garð- og skógrækt og óvelkomnir gestir sem flestir vild...

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna
Á faglegum nótum 2. janúar 2023

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna

Vinna við norrænu næringarráðin (NNR), sem Norræna ráðherra­nefndin heldur utan ...

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022
Á faglegum nótum 30. desember 2022

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022

Í heildina var útkoma lamba í haust góð. Meðalfallþungi á landinu var 16,6 kg og...

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?
Á faglegum nótum 28. desember 2022

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?

Hér á landi fellur til gríðarlegt magn af lífrænum úrgangi á öllum stigum samfél...

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs
Á faglegum nótum 27. desember 2022

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs

Nú þegar líður að áramótum og allir eru búnir að skila haustskýrslu til matvælar...