Líffræðileg fjölbreytni á Þingvöllum.
Líffræðileg fjölbreytni á Þingvöllum.
Mynd / Aðsend
Á faglegum nótum 4. nóvember 2024

Líffræðileg fjölbreytni og loftslagsmál

Höfundur: Fífa Jónsdóttir, fulltrúi Lands og skógar í sendinefnd Íslands á COP16.

Líffræðileg fjölbreytni nær yfir allar tegundir lífvera sem fyrirfinnast í hinni lifandi náttúru, breytileika innan sömu tegundar, milli tegunda, samfélaga og vistkerfa sem tegundirnar mynda svo og ferlum milli þeirra.

Ísland býr yfir ótrúlegri fjölbreytni sem vert er að vernda. Þó hún sé ekki alltaf mjög áberandi þá er hana að finna í vistkerfunum okkar: votlendi, mólendi og önnur vistkerfi sem eru einstök á heimsvísu.

Á Íslandi gæti almenn umræða og skilningur á hugtakinu líffræðileg fjölbreytni talist á byrjunarstigi, að minnsta kosti ef umfjöllun um hana á opinberum vettvangi er borin saman við umfjöllun um loftslagsmál. Það er mikið áhyggjuefni fyrir samfélagið í heild sinni því tap á líffræðilegri fjölbreytni og hnignuð vistkerfi eru verr í stakk búin að milda loftslagsbreytingar með þvi að varðveita og binda kolefni í jarðvegi. Vistkerfin okkar eru sérstaklega viðkvæm fyrir óæskilegri landnýtingu og öðru raski og ef spár reynast sannar um kólnandi og vætusamara veður sem fylgja aukin skriðu- og flóðahætta þá gæti harðnað í ári hjá Íslendingum. Tap á líffræðilegri fjölbreytni gæti því haft ófyrirséð neikvæð áhrif á efnahag Íslendinga, auðlindanýtingu, lýðheilsu og önnur málefni sem tengja mannfólkið og náttúruna.

Losun frá landi (LULUCF)

Land og skógur hefur mikilvægu hlutverki að gegna í báðum málaflokkum. Stofnunin sér um að mæla, greina og miðla gögnum í flokknum Losun frá landi (LULUCF), einum af þremur hlutum loftslagsbókhalds Íslands. Þar kemur fram að stærstur hluti losunar frá landi má rekja til vistkerfa í slæmu ástandi en til þess að snúa því við þá er mikilvægt að endurheimta þau vistkerfi sem eru illa leikin af ofnýtingu og jarðvegsrofi. Stofnunin ber einnig ábyrgð á áætlanagerð endurheimtar vistkerfa. Þau vistkerfi sem eru endurheimt líkt og votlendi geyma meira kolefni eftir því sem þau eru í betra ástandi og hafa þannig jákvæð áhrif fyrir bæði líffræðilega fjölbreytni og loftslagið.

Stefna í málefnum Lands og skógar – Land og líf

Árið 2022 var stefnan Land og líf samþykkt en hún inniheldur framtíðarsýn málefna landgræðslu og skógræktar. Fjallað er um líffræðilega fjölbreytni sem afl til að efla virkni vistkerfa, þanþol og varðveislu landgæða fyrir komandi kynslóðir svo nokkur dæmi séu tekin. Vernd og endurheimt vistkerfa með líffræðilega fjölbreytni að leiðarljósi ætti að vera ein helsta aðgerðin gegn loftslagsvánni og fyrir framtíð samfélagsins.

COP29 og COP16

Frá 21. október til 22. nóvember 2024 fara fram aðildaríkjaþing loftslagssamnings Sameinuðu þjóðanna og rammasamnings um líffræðilega fjölbreytni, sem sagt COP29 og COP16. Þótt Ísland sé lítið land í hinum stóra heimi höfum við mikilvæga rödd á þessum ráðstefnum. Ísland hefur skuldbundið sig til að vernda 30% land- og hafvistkerfa fyrir árið 2030, sem nálgast óðfluga. Þessi markmið eru mikilvæg, ekki bara í alþjóðlegu samhengi heldur sérstaklega fyrir Ísland og þær innlendu tegundir sem reiða sig á heilbrigð og fjölbreytt vistkerfi. Aðgerðir í þágu líffræðilegrar fjölbreytni og það að draga úr óæskilegri landnýtingu næstu ár munu skipta sköpum um framtíð vistkerfanna okkar, veðurfars og heilbrigði samfélagsins. Verndun líffræðilegrar fjölbreytni og aðgerðir í loftslagsmálum eru óaðskiljanlegir þættir og íslenskt samfélag og efnahagur munu njóta góðs af ef vel til tekst.

Skylt efni: Land og skógar

„Spjallað“ við kýr
Á faglegum nótum 9. janúar 2023

„Spjallað“ við kýr

Atferli, hegðun, útlit og ástand nautgripa getur gefið gríðarlega mikilvægar upp...

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands

Á aðalfundi Landssambands skógareigenda (LSE) sem haldinn var í Borgarnesi í maí...

Lífræn framleiðsla – nú er lag
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Lífræn framleiðsla – nú er lag

Á undanförnum árum hefur VOR látið til sín taka með ýmsum hætti til að hvetja ti...

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið
Á faglegum nótum 3. janúar 2023

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið

Meindýr eru skaðvaldar í garð- og skógrækt og óvelkomnir gestir sem flestir vild...

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna
Á faglegum nótum 2. janúar 2023

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna

Vinna við norrænu næringarráðin (NNR), sem Norræna ráðherra­nefndin heldur utan ...

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022
Á faglegum nótum 30. desember 2022

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022

Í heildina var útkoma lamba í haust góð. Meðalfallþungi á landinu var 16,6 kg og...

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?
Á faglegum nótum 28. desember 2022

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?

Hér á landi fellur til gríðarlegt magn af lífrænum úrgangi á öllum stigum samfél...

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs
Á faglegum nótum 27. desember 2022

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs

Nú þegar líður að áramótum og allir eru búnir að skila haustskýrslu til matvælar...