Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Sögur af samráði
Lesendarýni 13. október 2023

Sögur af samráði

Höfundur: Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, þingmaður Vinstri grænna.

Samkeppniseftirlitið sektaði nýverið Samskip um 4,2 milljarða króna vegna ólöglegs samráðs við Eimskip.

Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir.

Í skýrslu Samkeppnis­eftirlitsins um helstu atvik samráðsins kemur fram að Samskip og Eimskip höfðu a.m.k. frá árinu 2001 átt í tilteknu ólögmætu samráði, en
alvarlegustu brotin hófust í aðdraganda efnahagshrunsins á árinu 2008 og stóðu til ársins 2013.

Hrunið vekur upp tilfinningar

Það segir sína sögu að stjórnendur Samskipa og Eimskipa hafi séð tilefni til þess að stunda ólögmætt samráð á frystigeymslumarkaði í Hollandi á uppgangs árunum fyrir hrun, en þau hlutu sekt hollenska samkeppniseftirlitsins fyrir slíkt samráð á árunum 2006­2009. Í því samhengi er umhugsunarvert að lesa um nýlegar stjórnvaldsektir vegna brota sem voru framin á árunum í kringum hrun.

Það er ekki síst tímabilið sem brotin eiga sér stað sem vekur spurningar. Að stunda ólöglegt samráð er nógu slæmt, að herða að öðrum íslenskum fyrirtækjum, á tíma þegar efnahagur landsins var í molum og fjöldi fólks barðist í bökkum virðist einhvern veginn aðeins verra. Það er ljóst að þessir viðskiptahættir hafa haft víðtæk áhrif og ekki aðeins fyrir fyrirtæki sem ofgreiddu fyrir útflutning.

Það blasir við að áhrifin eru mikil þar sem útflutningsgreinar eru undirstaða atvinnu líkt og víða er á landsbyggðunum og bændur, eins og aðrir, hafa hlotið skaða af, og það á krefjandi tímum. Í skýrslunni er m.a. vikið að áhrifum samráðsins á fyrirtækið Norðlenska, sem á þeim tíma var alfarið í eigu bænda.

Þá eru ótalin þau áhrif sem verðhækkanir vegna samráðsins höfðu á virðiskeðjuna í heild sinni en ljóst er á fjölda rannsókna að á tjón neytenda og efnahagslífsins er mun meira en ágóði þeirra sem stunda verðsamráð.

Málið allt hefur haft áhrif á okkur öll, almenning, vegna óhóflegra hækkana m.a. á landflutningum sem hefur haft bein áhrif á verðlag á nauðsynjavöru, ekki síst í dreifðum byggðum.

Golf, ferðalög og matarboð.

Í skýrslunni kemur fram að á brotatímabilinu hafi stjórnendur og lykilstarfsmenn skipafélaganna átt í samskiptum í a.m.k. 160 tilvikum, með fundum, símtölum, á golfmótum, í ferðalögum og í matarboðum. 160 tilvik þar sem forréttindakarlar ræða þaul­ skipulagða brotastarfsemi sem dró með afdrifaríkum hætti úr samkeppni hér á landi, jafnvel undir dynjandi píanóslætti Elton John.

Kjarninn er sá að með ólöglegu samráði sköpuðu skipafélögin kjöraðstæður til þess hagnast á kostnað viðskiptavina og samfélagsins alls.

Við svona framferði er ekki hægt að una og styrkja þarf Samkeppniseftirlitið enn frekar til að taka á samkeppnislagabrotum.

Hvað er Gvendardagur?
Lesendarýni 14. mars 2025

Hvað er Gvendardagur?

Á liðnum árum og áratugum hafa slæðst inn í dagatal okkar dagar sem bera hin ýms...

Tækifæri í kolefnisjöfnun
Lesendarýni 13. mars 2025

Tækifæri í kolefnisjöfnun

Undanfarin ár hefur verið nokkur umræða um kolefnisjöfnun sem loftslagsaðgerð. B...

Vindmyllur fagfjárfesta eru óhagkvæmar
Lesendarýni 13. mars 2025

Vindmyllur fagfjárfesta eru óhagkvæmar

Á Íslandi eru nú plön um að reisa um 30 vindmyllugarða víðs vegar um landið í na...

Áhættumat erfðablöndunar – hvað næst?
Lesendarýni 12. mars 2025

Áhættumat erfðablöndunar – hvað næst?

Í þessari grein er fjallað um blöndun á eldislaxi við villtan lax sem gerist þeg...

Kýrlaus varla bjargast bær
Lesendarýni 12. mars 2025

Kýrlaus varla bjargast bær

Í síðasta Bændablaði birtu Baldur Helgi Benjamínsson og Jón Viðar Jónmundsson ág...

Um áveitur og endurheimt mýra
Lesendarýni 11. mars 2025

Um áveitur og endurheimt mýra

Nýverið gekk ég yfir götuna á Hvanneyri og heimsótti Bjarna Guðmundsson, fyrrver...

Heilbrigð umgjörð um íslenskan landbúnað
Lesendarýni 10. mars 2025

Heilbrigð umgjörð um íslenskan landbúnað

Fyrsta kjördæmavika á nýju kjörtímabili er nýliðin. Við í Viðreisn ákváðum að ha...

Nýir orkugjafar og hagkvæmni
Lesendarýni 28. febrúar 2025

Nýir orkugjafar og hagkvæmni

Í fyrri grein undirritaðs í blaðinu frá 19. des. sl. „Loftslagsmál og orka“ er f...