Sjötta Alþjóðlega júgurbólgu­ráðstefna IDF

Sjötta alþjóðlega júgurbólguráðstefna IDF, sem eru alþjóðasamtök mjólkuriðnaðarins, var haldin í Nantes í Frakklandi dagana 7. til 9. september og tóku 360 manns þátt í ráðstefnunni. 

 

Dagskrá ráðstefnunnar var afar fjölbreytt og voru alls haldnar 8 mismunandi málstofur á ráðstefnunni: um mjaltir, um forvarnir og vöktun, um bústjórn, um kindur, geitur og kameldýr, um mótstöðu og erfðir, um meðferðarúrræði, um gagnanotkun og um faraldursfræði. Hér verður hér gerð stuttlega grein fyrir nokkrum málstofum þessarar ráðstefnu.

 

Mjaltir

 

Í þessari málstofu voru haldin 6 erindi og stóðu tvö erindi upp úr, annars vegar erindi hins þekkta vísindamanns Douglas Reinmann frá háskólanum Wisconsin-Madison í Bandaríkjunum og hins vegar erindi Japanans Hajime Nagahata.

 

Douglas ræddi í erindi sínu um áhrif spenagúmmís á júgurheilbrigði í víðum skilningi, en hann hefur einbeitt sér að þessu rannsóknaefni í áratugi. Sú deild sem Douglas þessi starfar við hefur m.a. þróað einkar áhugaverða aðferð við að prófa mismunandi spenagúmmí og áhrif mismunandi hönnunar þeirra á spenaenda og gæði mjalta en aðferðin byggir m.a. á því að mæla með hlutlægum hætti mótstöðu, sveigju og rými spenagúmmís. Í dag snúast mjaltir mikið til um afköst enda því meiri sem þau eru, því lægri verður framleiðslukostnaður mjólkurinnar svo fremi sem mjólkurgæðin og júgurheilbrigði kúnna haldist í lagi. Ræddi hann m.a. um hve hátt væri hægt að fara með kerfissog mjaltakerfa, hvernig breyta mætti hreyfitíðni spenagúmmís og um áhrif þess að vera með loftventla í kraga spenagúmmís í stað hefðbundins ventils í mjaltakrossi. Í stuttu máli sagt er hægt að hraða mjöltum umtalsvert með auknu kerfissogi og með því að lengja mjaltafasa sogskiptis sé þess gætt að kýrnar séu tilbúnar til mjalta við ásetningu tækis, þ.e. selji vel, og sé mjaltatækið tekið af í tíma. Þess má geta að í Danmörku eru viðmið við aftöku mjaltatækja í dag 5–700 ml/mínútu sé mjólkað tvisvar á dag.

 

Erindi Hajime var ekki síður áhugavert en hann starfar hjá fyrirtæki sem sérhæfir sig í sótthreinsun mjaltatækja á milli mjalta einstakra kúa í mjaltaþjónum. Fyrirtækinu hefur tekist að þróa aðferð, þar sem jónuðu vatni er dælt inn í mjaltahylkin þegar búið er að taka af kúnni og þau sótthreinsuð þannig. Þetta hefur gefið mun betri raun en að nota t.d. gufu að hans sögn, en hefur ekki verið prófað víða utan Japan enn sem komið er.

 

Bústjórn

 

Erindin í þessari málstofu voru afar ólík og tóku til ólíkra aðstæðna. Mörg snéru að geldstöðunni og hvernig best sé að sinna forvörnum gegn júgurbólgu þegar kýrnar eru á því skeiði. Svíinn Håkan Landin flutti einkar gott erindi um tilraun sem gerð hefur verið í Svíþjóð með spenakítti eins og t.d. Boviseal eða Orbeseal. 

 

Sumir hafa haldið að nóg sé að nota spenakítti án þess að meðhöndla kýr með geldstöðulyfi á sama tíma og var niðurstaða tilraunarinnar að sé ekki notað annað en spenakítti, þá sé það hreinlega verra en að nota það ekki. Ástæðan gæti falist í því að með spenakítti lokast spenaendinn algjörlega og séu einhverjar bakteríur í júgrinu við lokun, lokist þær inni. Niðurstaðan var því sú að eigi að nota slíkt kítti, sé það einungis gert séu kýrnar meðhöndlaðar með lyfjum á sama tíma einnig.

 

Mótstaða og erfðir

 

Í þessari málstofu voru flutt fjölbreytt erindi en erindi Pascal Rainard frá Frakklandi stóð upp úr að mati greinarhöfundar. Hann fjallaði um hina áhugaverðu spurningu sem oft heyrist: Er hægt að vera með of lága frumutölu í hjörð? − Með öðrum orðum, getur lág frumutala til lengri tíma leitt til þess að mótstaða kúnna veikist og kýrnar fái oftar svæsin tilfelli júgurbólgu? 

 

Til eru rannsóknir sem benda í báðar áttir og því leitaði Pascal að svörum við þessari áleitnu spurningu með því að kynna sér ótal rannsóknir á þessu sviði og bera saman niðurstöður þeirra auk þess að skoða frönsk gögn í þessu sambandi. 

 

Til þess að gera langa sögu stutta þá var niðurstaða hans að það sé alltaf kostur að lækka frumutölu hjarðarinnar, jafnvel vel niður fyrir 100 þúsund. Takist það dregur verulega úr smitálagi því sem kýrnar sjálfar dreifa um fjósið og á milli sín. Hann mælti því með því að þegar horft er til kynbótastarfs eigi alltaf að horfa á frumutölu gripa, með því sé valið fyrir sterkari einstaklingum sem hafa betri mótstöðu gegn júgurbólgu og ekki þurfi að óttast að frumutalan verði of lág.

 

Meðferðarúrræði

 

Hin finnska Satu Pyörälä flutt í þessari málstofu erindi um meðferðarúrræðin og hvort það væri eitthvað nýtt undir sólinni þegar að því kæmi að meðhöndla kýr við júgurbólgu. 

 

Allt frá fimmta áratug síðustu aldar hafa verið notaðar spenatúpur með mótefnum í og hefur í raun lítið breyst í meðferð gegn júgurbólgu frá þeim tíma, annað en skammtastærðin og lyfjagerðin sem í túpunum er. 

 

Í Finnlandi hefur meðhöndlun gegn júgurbólgu orðið mun markvissari með árunum og með bættri greiningatækni eins og notkun á PCR þá hefur nákvæmni við lyfjaval aukist verulega. Það sem hefur þó skilað Finnum mestum árangri í því að draga úr lyfjanotkun sinni er að hlúa að forvörnum, að koma í veg fyrir að kýrnar fái júgurbólgu. Í því sambandi benti Satu m.a. á samnorrænar leiðbeiningar um forvarnir gegn júgurbólgu og meðhöndlun júgurbólgutilfella. Einnig að nú orðið horfi flestir dýralæknar til þess að meðhöndla kýr í geldstöðu í stað þess að reyna við júgurbólgutilfellin á mjaltaskeiðinu sjálfu. Auk þess séu fleiri og fleiri bændur í Finnlandi farnir að rækta heima sýnin úr kúnum svo þegar dýralæknir ber að garði þá liggur nákvæmlega fyrir hvaða sýkill er á ferðinni og því verður meðhöndlunin gegn sjúkdóminum mun réttari. Þannig sé meðhöndlað með lyfjum séu bakteríurnar gram-jákvæðar en séu þær gram-neikvæðar er ekki meðhöndlað. 

 

Meðhöndlun með breiðvirkum lyfjum hefur því dregist stórlega saman og sýndi hún niðurstöður um að á þeim búum sem hafa tekið þessa aðferð upp í Bandaríkjunum, Kanada og nokkrum Evrópulöndum þá hefur lyfjanotkun dregist saman um 50%. Á sama tíma hefur ekki verið sýnt fram á að hlutfall nýsmitaðra kúa aukist þrátt fyrir að verulega sé dregið úr meðhöndlun.

 

Gagnanotkun

 

Víða um heim er gögnum safnað um mjólkurframleiðslu og sé rétt unnið með gögn má oftar en ekki nýta þau með eftirtektarverðum árangri. 

 

Í þessari málstofu var víða komið við og var áhugavert að fræðast um það hvernig írskir vísindamenn nýta þarlendan gagnagrunn til þess að ná tökum á frumutöluvandamálum í landinu í heild sinni. 

 

Finola McCoy kynnt verkefnið CellCheck sem er írskt júgurheilbrigðisátak en því er ætlað að leiða til þess að árið 2020 verði 75% af allri framleiddri mjólk í landinu með minna en 200.000 frumur/ml. Það er metnaðarfullt markmið. Í dag eru í landinu um 1.250 þúsund mjólkurkýr og 17 þúsund kúabú með meðalstærð í kringum 64 kýr. 

 

CellCheck-verkefnið snýr að hverju og einu kúabúi en með því er sett innra markmið fyrir hvert og eitt kúabú, gerðar greiningar á þeim nú gögnum sem búið býr yfir og þær bornar við landsupplýsingarnar. Hver breyta er svo tengd við krónur og aura og getur kúabóndinn séð með ein-földum hætti hvað hann eða hún getur gert til þess að nýta tekjur búsins betur og/eða jafnvel aukið tekjur búsins. 

 

Áhugavert og næstum línulegt samhengi er í Írlandi á milli hagnaðs og meðal-frumutölu, en þau bú sem eru með frumutölu sem er lægri en 100.000 eru í hinum írska gagnagrunni með tvöfalt meiri hagnað en þau bú sem eru með 300–400.000 í meðal frumutölu. Þá er hagnaður hinna frumulágu búa um 60% meiri en þeirra búa sem eru með 200–300.000 í meðal frumutölu.

 

Snorri Sigurðsson

sns@seges.dk

Ráðgjafi hjá SEGES P/S

Danmörku