Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en mánaðar gamalt.
Fræ í frjóa jörð
Mynd / sá
Líf og starf 21. febrúar 2025

Fræ í frjóa jörð

Höfundur: Steinunn Ásmundsdóttir

Nú er runninn upp tími sáningar og forræktunar sumarblóma innandyra, það er að segja allnokkurra tegunda en alls ekki allra. Þær tegundir sem fyrst þarf að sá, og ættu í rauninni að vera komnar í mold, eru einkum stjúpa, brúðarauga og ljónsmunnur. Ekki skiptir öllu máli hvort sá á fræjum af sumarblómum, krydd- og matjurtum eða fjölæringum, því aðferðin er í megindráttum sú sama.

Auðvelt er að sá fyrir eigin sumarblómum. Allt sem þarf er dálítil sáðmold, hreinir sáðbakkar og suðurgluggi/góð birta. Að jafnaði má reikna með sex til tíu vikna þroskunarferli sumarblóma uns þau eru tilbúin. Almennt séð er ágætt að sá frá miðjum mars fram í apríl og halda græðlingum í sem mestri birtu eftir að þeir gægjast upp úr moldinni. Hafa þarf í huga að þvo vel áður notaða bakka og potta sem ætlað er að sá í.

  • Sáðbakkar þurfa 6-8 cm lag af góðri sáðmold. Líka má nota sáðtöflur. Einnig er hægt að setja venjulega gróðurmold í ílátið og tommuþykkt lag af sáðmold ofan á hana. Fræin spíra í sáðmoldinni og rótin vex síðan niður í gróðurmoldina. Þannig má spara sér að dreifplanta plöntunum í stærri potta um tíma.
  • Byrja þarf á að vökva moldina fyrir sáningu. Fræjunum er sáldrað jafnt yfir moldina og þess gætt að þau liggi ekki of þétt. Minnstu fræin, þau sem eru eins og sykurkorn eða minni, þarf ekki að hylja með mold, nóg er að þjappa þeim laust niður, önnur fá þunnt lag yfir sig.
  • Plastlok, eða plastpoka sem opinn er í endann, er gott að hafa yfir bakkanum eftir sáningu, sumir þekja með dagblaði uns græðlingarnir birtast. Góður spírunarhiti er yfirleitt um 18-22 °C en gott að lækka hitann um nokkrar gráður eftir að plönturnar koma upp.
  • Gætið þess að ekki myndist mygla í moldinni. Gamalt húsráð er að sáldra fínu lagi af kanel yfir sáðmoldina, það getur varnað myglu.
  • Vökvið vel og sjaldan, moldin á alltaf að vera rök.
  • Í kjölfarið er fljótlega unnt að dreifplanta plöntunum í litla potta með góðri gróðurmold. Sé dreifplantað í bakka ættu að vera minnst 5 cm milli plantna. Áfram þarf að hafa plönturnar í góðri birtu.

Gott er að herða plönturnar áður en þær eru settar út. Það er gert með því að setja þær út á daginn þegar orðið er frostlaust og taka inn að kvöldi. Stjúpur, fagurfífill og fjólur þola vel kulda og hægt að setja í útireit með yfirbreiðslu í byrjun apríl. Útplöntun ræðst af tíðarfari en yfirleitt má setja harðgerðustu tegundirnar í beð í lok maí og þær allra viðkvæmustu kringum miðjan júní.

Ungplönturnar þola ekki frost og því getur reynst nauðsynlegt að skýla þeim þar til hætta á næturfrosti er liðin hjá.

Sáningartími nokkurra sumarblómategunda

Febrúar

Stjúpublóm Viola x wittrockiana
Drottningarfífill Zinnia elegans
Ljónsmunnur Antirrhinum majus
Mánafífill Gazania x hybrida
Stjörnuklukka Campanula poscharskyana

Febrúar – Mars

Brúðarauga Lobelia erinus
Frúarhattur Rudbeckia fulgida var. speciosa
Meyjarblóm Clarkia amoena
Svartauga Thunbergia alata

Mars

Apablóm Mimulus cupreus
Bláhnoða Ageratum houstonianum
Brúðarstjarna Cosmos bipinnatus
Daggarbrá Leucanthemum paludosum
Fiðrildablóm Nemesia strumosa
Garðajárnurt Verbena x hybrid
Hádegisblóm Dorotheanthus bellidiformis
Hengijárnurt Verbena tenuisecta
Héraskott Lagurus ovatus
Ilmskúfur Matthiola incana
Skógarmalva Malva sylvestris
Skrautkál Brassica oleracea var. acephala
Sólblóm Helianthus annuus
Sumarljómi Phlox drummondii
Tígurblóm Mimulus luteus

Mars - apríl

Aftanroðablóm Lavatera trimestris
Dalía Dahlia x hortensis
Flauelisblóm Tagetes patula
Garðakornblóm Centaurea cyanus
Klæðisblóm Tagetes erecta
Morgunfrú Calendula officinalis
Möggubrá Argyranthemum frutescens
Paradísarblóm Schizanthus x wisetonensis
Skrautnál Lobularia maritima var. maritima
Sólbrá Coleostephus multicaulis
Skjaldflétta Tropaeolum majus
Þorskagin Linaria maroccana

Apríl

Friggjarbrá Ismelia carinata
Njarðarbrá Xanthophthalmum segetum
Vinablóm Nemophila menziesii

Skylt efni: sumarblóm | sáning

Með frumskóg lífsins í huga
Líf og starf 27. mars 2025

Með frumskóg lífsins í huga

Frásagnatöfrarnir finnast í pennum fólks víða um land og ekki síst þeirra sem al...

Stjörnuspá vikunnar
Líf og starf 24. mars 2025

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn skal trúa því að plön hans og áætlanir munu ganga upp ef hann gætir ...

Kjörbúðarbeikon og tvenns konar egg
Líf og starf 19. mars 2025

Kjörbúðarbeikon og tvenns konar egg

Beikon kemur í mörgum útgáfum; misþykkt, missalt, misdýrt og stundum mislukkað. ...

Óskar Örn
Líf og starf 19. mars 2025

Óskar Örn

Nafn: Óskar Örn Rikardsson.

Virkni félagslífsins fyrir öllu
Líf og starf 18. mars 2025

Virkni félagslífsins fyrir öllu

Við heimskautsbauginn, rúma fjörutíu km frá landi, liggur nyrsta byggð Íslands, ...

Hressandi list í almannarýminu
Líf og starf 18. mars 2025

Hressandi list í almannarýminu

Á Skagaströnd mega skapandi einstaklingar leggja gjörva hönd að því að hressa up...

Nauðsyn samvinnu
Líf og starf 17. mars 2025

Nauðsyn samvinnu

Árið 2025 ýtir úr vör þungum róðri tískuiðnaðarins þar sem nýsköpun og sjálfbærn...

Úr sveit á sigurbraut
Líf og starf 17. mars 2025

Úr sveit á sigurbraut

Systkinin Árný Helga og Stefán Þór Birkisbörn voru meðal keppenda á Vetrarólympí...