Starfar sem sjálfboðaliði á sauðfjárbúi og nærir gömlu sveitasálina

Guðlaug (Gulla) Gísladóttir hefur búið í rúm 30 ár í Bandaríkjunum við nám og störf en hún ólst upp á hefðbundnu blönduðu búi í Unnarholtskoti í Hrunamannahreppi. 

 

Eftir farsælan starfsferil hjá Santa Cruz-sýslu fór hún á eftirlaun í lok árs 2015 og flutti til Whidbey-eyju rétt norðan við Seattle í Washington-ríki með nýja manninum sínum, Steve Scoles, sem á um 20 hektara lands. Nú starfar Gulla sem sjálfboðaliði á Glendale Sheperd-búinu á eyjunni við sauðburð sem veitir henni mikla vellíðunartilfinningu og með aðstoðinni finnst henni hún leggja sitt af mörkum við að gefa til baka til samfélagsins. 

 

„Eftir menntaskóla ákvað ég að leggja fyrir mig landafræði og líffræði, upphaflega með það fyrir augum að fá mér kennsluréttindi í báðum greinum. Eftir útskrift frá Háskóla Íslands árið 1980 lá leiðin til Englands í framhaldsnám í fjarkönnun sem þá hafði fangað hug minn ásamt kortagerð. 

 

Við hjónin, Guðmundur Þórðarson, fundum skóla sem hentaði okkur báðum í Reading og útskrifuðumst þaðan árið 1984, hann með doktorsgráðu í innkirtlafræði en ég með master í fjarkönnun og kortagerð. Honum bauðst post doc-staða við Kaliforníuháskóla í Santa Cruz og þangað fluttum við í árslok 1984. 

Ég átti frekar erfitt með að fá vinnu við fjarkönnun, því á þeim tíma þurfti öryggisvottun til að vinna við gervihnattamyndir. Ég fékk að lokum vinnu á verkfræðistofu sem sá um landmælingar og þar nýttist mér kortagerðarkunnáttan, þó lítið hafi farið fyrir fjarkönnunarvinnu.

 

Á þessum tíma voru að koma á markaðinn ný tölvuforrit sem nýttust vel til kortagerðar, þetta vakti áhuga minn, svo ég fór í kvöldskóla til að læra þessa nýju tækni og vann síðan á verkfræðistofunni við að gera tölvukort eftir landmælingagögnum til ársins 1995,“ útskýrir Gulla og segir jafnframt: 

 

„Vegna niðursveiflu á fasteignamarkaði í Kaliforníu á þessum tíma minnkaði mjög vinnan á verkfræðistofunni. Ég fór því að leita fyrir mér um önnur störf og sótti meðal annars um vinnu á sýsluskrifstofunni. 

 

Mér bauðst vinna hjá fasteignamatinu sem hafði nýlega byrjað að nota tölvutækni við gerð fasteignakorta. Þar kynntist ég enn nýrri kortagerðatækni, landfræðilegum upplýsingakerfum (GIS), svo ég fór aftur í kvöldskólann og lærði þar allt sem boðið var upp á um GIS. Fasteignamat Santa Cruz-sýslu var það fyrsta í Kaliforníu til að tileinka sér þá tækni til að halda utan um landfræðilegan gagnagrunn sinn árið 2004 og buðum við því upp á sýnikennslu fyrir aðrar sýslur og fyrirtæki sem höfðu áhuga á að gera slíkt hið sama.“

 

Ákvað að bjóða fram aðstoð

 

Eftir farsælan starfsferil hjá Santa Cruz-sýslu í rúm 20 ár ákvað Gulla að fara á eftirlaun í lok árs 2015. Þá hafði talsvert rót komist á líf hennar, Guðmundur og hún voru skilin, dóttir þeirra, Helen Tinna, var um það bil að útskrifast úr háskóla og Gulla hafði kynnst nýjum manni, Steve Scoles.

 

„Ég flutti frá Santa Cruz til Whidbey-eyju í fyrravetur, þar sem Steve býr á um 20 hektara landi. Þegar ég heimsótti Steve sumarið 2015 fórum við á bændamarkað á eyjunni þar sem við hittum Lynn og Stan Swanson frá Glendale Sheperd-sveitabænum sem voru að selja afurðir sínar. Við spjölluðum og ég spurði hvort þau hefðu áhuga á að hafa sjálfboðaliða við sauðburðinn. Þau höfðu áhuga á því svo ég ákvað að það væri ágætis byrjunarreitur til að þjóna samfélaginu,“ segir Gulla og bætir við:

 

„Á meðan ég stundaði reglulega vinnu fannst mér ég ekki hafa mikinn tíma til að sinna samfélagsmálum. Að vísu tók ég þátt í foreldrastarfi á meðan dóttir mín var á barnaheimili og í grunnskóla og einnig í uppbyggingu og þróun félagslegrar aðstöðu í hverfinu þar sem við bjuggum. Þannig að þegar ég hætti að vinna og fór á eftirlaun, fannst mér töluvert á mig halla í þeim málum. 

 

Ég hafði séð fyrir mér að ég gæti lagt til talsverða tæknilega þekkingu á sviði GIS og ef til vill unnið við mannúðarstörf í þriðja heiminum. En þegar ég fór að athuga þau mál betur reyndist það frekar flókið að koma því í kring. 

 

Eftir að hafa alist upp í sveit og upplifað hve tímafrek bústörfin eru og að bændur hafa alla jafna lítinn sem engan frítíma, fannst mér að ég gæti lagt minn skerf af mörkum þar og ákvað því að bjóða fram mína aðstoð. Hin ástæðan var að ég vissi að þetta myndi næra gömlu sveitasálina.“

 

Framleiða osta og jógúrt

 

Gulla starfar sem sagt launalaust á búinu en hefur frjálsan aðgang að afurðum sem framleiddar eru eins og osta, jógúrt, lamba- og svínakjöt. 

 

„Ég vann aðeins við sauðburðinn hjá þeim í fyrra, en núna í ár er ég þar mun reglulegar, vinn 3 daga í viku. Þau eru með kindur og framleiða osta og jógúrt. Ostarnir þeirra hafa fengið ýmis verðlaun á svokölluðum artisan cheese-samkeppnum. Þar að auki kaupa þau nokkra grísi um það leyti sem sauðburður hefst og ala þá á mysunni sem til fellur við ostagerðina.“

 

Á búinu er mjólkurkindastofn sem heitir East Friesian Lacone og eru 62 kindur á bænum. 

„Vegna innflutningshafta á lifandi dýrum og sæði hafa amerískir sauðfjárbændur ekki getað kynbætt mjólkurstofna sína til að auka mjólkurframleiðsluna. Amerískar mjólkurkindur mjólka því bara til hálfs á við þær evrópsku,“ útskýrir Gulla.

 

Vill leggja sitt af mörkum

 

Gulla segir búskapinn á bænum sem hún starfar á töluvert frábrugðinn því sem við þekkjum hér heima þar sem aðalafurðin er kjöt. Aðaláherslan þar er á mjólkina og lömbin tekin frá kindunum um leið og þau fæðast. Flestir séu þó í kjöt- og ullarframleiðslu á svæðinu eins og hér heima.

 

„Það er talsvert mikið verk að sinna lömbunum fyrstu vikurnar og það er það sem ég fæst við hér. Það, að fá að sjá um og vera með þessum litlu lömbum, gefur mér alveg ótrúlega vellíðunartilfinningu og er bara toppurinn á nostalgíuskalanum. Sauðburðurinn var alltaf uppáhaldstíminn minn í sveitinni, bæði vegna þess að þá var daginn farið að lengja og maður komst einhvern veginn í mun nánari tengsl við kindurnar. Mér fannst alltaf að þær treystu manni betur á þessum tíma. Oft þurfti að hjálpa þeim við burðinn og eins virtist tilfinningalíf þeirra mun opnara við það að eignast lömb. Allt það sem sneri að lömbunum fannst mér gaman að fást við,“ útskýrir Gulla og aðspurð um framhaldið segir hún:

 

„Ég vona að ég geti haldið þessu áfram. Sauðburðurinn hér er frá byrjun febrúar til um það bil loka mars. Þetta er frekar dimmur og umhleypingasamur tími hér í Puget Sundi, ekki bjartar vornætur eins og á Íslandi. Ég reikna ekki með að vinna hér nema bara yfir sauðburðinn, en er þó að velta fyrir mér að læra á mjaltakerfið þeirra svo ég geti hlaupið í skarðið ef forföll verða. Ég ætla mér ekki að verða fjárbóndi sjálf, það starf krefst meiri vinnu og viðveru en ég er tilbúin að leggja af mörkum. Það að vinna tímabundið á annarra manna búi er svona eins og að eiga barnabörn, maður getur notið samveru þeirra en aðrir bera ábyrgðina.

 

Ég var reyndar að fá mér hænur um daginn og er að skipuleggja gróðurhúsabyggingu og garðrækt fyrir sumarið, búskaparplön mín ná ekki lengra en það.“