Dýrahjálp Íslands er Dýraverndari ársins 2016

Á málþingi Dýraverndarsambands Íslands (DÍS) í lok síðasta mánaðar var Dýrahjálp Íslands veitt viðurkenningin Dýraverndari ársins 2016.

 

Valgerður Valgeirsdóttir, talsmaður Dýrahjálpar Íslands, kom á málþingið og tók við viðurkenningunni úr höndum Hallgerðar Hauksdóttur, formanns DÍS, og greindi frá starfi félagsins. 

 

Dýrahjálp Íslands fékk þessa viðurkenningu fyrir frábært starf í þágu dýra í mörg ár og fyrir að breyta sýn almennings á líf eldri gæludýra. Hallgerður segir að félagið hafi verið stofnað með það markmið að þegar eldri gæludýr missa heimili sín séu þau ekki sjálfkrafa sett til dýralæknis til að aflífa þau, heldur sé boðið upp á miðl­un með gæludýr til að finna fyrir þau ný heimili. „Þetta er að erlendri fyrirmynd og virkar þannig að eigendur eru aðstoðaðir eða dýrunum er hjálpað beint við að finna ný heimili. Frá því að félagið tók til starfa árið 2008 hefur það hjálpað um sex þúsund dýrum. Félagið hefur tekið beint að sér nokkur hundruð dýr inn á fósturheimilakerfi sitt en hin hafa fengið ný heimili með miðlun félagsins. Í samtölum mínum við starfandi dýralækni hér á höfuðborgarsvæðinu, hefur komið fram að frá því að Dýrahjálpin tók til starfa hafa starfsskilyrði dýralækna í þéttbýli gjörbreyst. Áður fyrr fór stærri hluti af starfstíma dýralækna í að taka á móti heilbrigðum dýrum, einungis til að aflífa þau,“ segir Hallgerður um ástæður þess að Dýrahjálp Íslands var veitt viðurkenningin.

 

Vilja að gæludýr megi fara í strætó

 

Eftir veitingu viðurkenningarinnar voru ýmsar hliðar gæludýrahalds skoðaðar. Hallgerður greindi til dæmis frá niðurstöðu starfshóps á vegum stjórnar Strætós bs., þar sem unnin var greining á hvort leyfa ætti að farið sé með gæludýr í strætó á Íslandi. Fulltrúar í hópnum voru frá farþegaþjónustu, vagnstjórum og þvottastöð Strætós, Hollvinasamtökum Strætós, Kattavinafélagi Íslands og Hundaræktarfélagi Íslands, frá Astma- og ofnæmisfélagi Íslands, Dýraverndarsambandi Íslands og loks frá Félagi ábyrgra hundaeigenda. 

 

Að sögn Hallgerðar leiddi greiningarvinnan margt athyglisvert í ljós. „Við vorum mörg sem störfuðum í þessum hópi – yfir tíu manns. Það var farið ofan í allar hliðar máls. Það sem kom auðvitað á óvart þegar við fórum að skoða þetta, er að gæludýr í almenningssamgöngum eru leyfð víðast hvar í nágrannalöndum okkar og í Norður-Evrópu. Við sendum fyrirspurnir á almenningssamgöngufyrirtækin og einnig á stærstu samgöngufyrirtækin sem eru einkarekin, til að athuga hvernig þetta hafi gengið og hvort þessu fyrirkomulagi hafi fylgt einhver vandamál. Í ljós kom að aðeins eitt atvik var skráð í Finnlandi þar sem hundur hafði valdið truflun, sem hlýtur að teljast merkilegt. Engar aðrar kvartanir um ofnæmi eða bit,“ segir Hallgerður.

 

Lítil hætta á auknu ofnæmi

 

Starfshópurinn skoðaði einnig, að sögn Hallgerðar, mjög vel hættuna á auknu ofnæmi sem myndi fylgja breyttu fyrirkomulagi. „Frá 1994 voru lög með þeim hætti að gæludýrahald í fjölbýli var ekki leyft nema með samþykki allra íbúðaeigenda. Þetta virtist auka ofnæmi hjá Íslendingum langt umfram það sem finnst í öðrum löndum, enda var nóg að segjast vera með ofnæmi til að dýr þyrfti að víkja. Síðan var lögunum breytt fyrir nokkrum árum þannig að leyfi frá tveimur þriðju íbúðaeigenda dugir fyrir gæludýrahaldi í fjölbýli í dag. Það má segja að mál hafi almennt verið að þróast í átt að meira umburðarlyndi gagnvart gæludýrahaldi, enda eru gæludýr á um 40 prósent heimila á Íslandi. Það hefur líka verið sýnt fram á að það getur haft veruleg áhrif á lífsgæði gæludýraeigenda að geta ekki ferðast með dýrin sín, til dýralæknis til dæmis eða til lengri eða skemmri dvalar.

 

Dýraofnæmi veldur óþægindum sem er hægt að nota lyf við, en er ekki hættulegt nema í einstökum tilvikum ef viðkomandi einstaklingur er líka með slæman asma. Þá getur það verið varasamt. En það er nú svo að þeir einstaklingar sem eru með svo bráð vandkvæði ganga með sérstaka sprautu-penna til að bregðast við alvarlegum ofnæmisviðbrögðum eða verða alveg að sleppa því að nota almenningssamgöngur, burtséð frá gæludýrum.

 

Við gengum út frá því í tillögum hópsins að gæludýr yrðu að vera aftast í strætisvögnum og þau minni í búrum, en stærri hundar í ól. Það kom ýmislegt forvitnilegt í ljós eftir samtöl við sérfróða um ofnæmi. Líkurnar á ofnæmisviðbrögðum hjá manni með dýraofnæmi, eru ekki minni ef hann situr við hlið gæludýraeiganda sem skildi gæludýrið sitt eftir heima, en ef hann sæti framarlega í vagninum og gæludýraeigandinn væri með gæludýrið sitt aftast í vagninum,“ segir Hallgerður.

 

Málið komi í ráðuneytið

 

Hún bendir á að þó að stjórn Strætós bs. hafi óskað eftir þessari vinnu starfshópsins þá hafi hún ekki sjálfdæmi í því að ákveða hvaða reglur gildi í vögnunum að þessu leyti. „Það eru lög um hollustuhætti og mengunarvarnir í gildi sem segja til um hvað sé leyfilegt í þessum efnum. Strætó bs. hefur nú þegar sent erindi til ráðherra og óskað eftir því að það verði skoðað að breyta reglum þannig að gæludýrum verði leyft að fylgja eigendum sínum í strætó. Við munum fylgja þessu vel eftir en við vitum ekkert hvenær þetta verður tekið fyrir,“ segir Hallgerður.

 

Fleiri áhugaverð erindi voru flutt á málþinginu.  Jón Ásgeir Kalmansson, nýdoktor í siðfræði, skoðaði nokkrar siðferðilegar hliðar á gæludýrahaldi, til að mynda hver á hvern – eigum við dýrin, eða eiga þau okkur? Dýr eru skilgreind sem skyni gæddar verur samkvæmt íslenskum lögum og þau hafa sínar þarfir og eðli. Er rétt eða rangt að halda gæludýr og hverjar eru siðferðilegar skyldur okkar gagnvart dýrunum?

 

Þóra Jónasdóttir, sérgreinadýralæknir gæludýra og dýravelferðar hjá Mast, útskýrði af hverju það sé andstætt dýravelferð að halda hunda daga langa í litlum ferðabúrum. Bann við því tók gildi með nýrri reglugerð um velferð gæludýra. Á málþinginu kom fram að það væri útbreiddur misskilningur að hundar vilji dvelja í slíkum búrum.