Um 71% samdráttur í innflutningi á jurtaostum á milli ára
Innflutningur á því sem skilgreint er í tollskrá sem jurtaostur á fyrstu átta mánuðum þessa árs hefur fallið um nær 71% frá því sem var 2020. Fyrstu 8 mánuðina 2021 voru flutt inn 55 tonn af jurtaosti en 187 í fyrra. Erfitt er að sjá aðra skýringu en ábendingar um að stór hluti þessa innflutnings á árinu 2020 og jafnvel fyrr hafi verið á snið við tollalög.
Héraðsdómur Reykjavíkur staðfesti í raun með dómi þann 8. júlí síðastliðinn að um ólögmætan innflutning hafi verið að ræða.
Mikið hefur verið fjallað um þetta mál, m.a. í Bændablaðinu. Erna Bjarnadóttir, fyrrverandi hagfræðingur Bændasamtaka Íslands, benti ítrekað á ýmsa vankanta varðandi m.a. innflutning á mjólkurvörum. Upp hafi komist að einhvern veginn hafi þessar vörur átt til með að umbreytast í hafi í aðrar vörur á leið sinni frá meginlandinu til Íslands. Venjulegur ostur breyttist t.d. í jurtaost svo dæmi sé tekið. Eftir ábendingar Ernu stórminnkaði innflutningur á jurtaosti.
Pizzaostur fluttur inn sem jurtaostur
Ágreiningur aðila sneri að því hvernig tollflokka eigi vöruna Festino IQF Mozzarella Pizza Mix, sem samkvæmt gögnum málsins er rifinn ostur, sem inniheldur u.þ.b. 11–12% af viðbættri pálmaolíu. Stefnandi, innflutningsfyrirtækið Danól, mun hafa flutt vöruna inn til landsins frá árinu 2018 og flokkaði hana í 21. kafla tollskrárinnar, í tollskrárnúmerið 2106.9068, sem ber heitið „Matvæli, ótalin annars staðar: „Jurtaostur.“ Rétt er að geta þess að vörur í tollskrárlið 2106 bera enga tolla.
Í úrskurði tollgæslustjóra sem deilt var um er varan hins vegar flokkuð í 4. kafla tollskrárinnar en í þeim kafla eru m.a. vörur unnar úr mjólk, þ.m.t. ostar. Í fjórða kafla tollskrárinnar eru landbúnaðarvörur, m.a. ostar, sem lagðir eru á bæði magn- og verðtollar.
Niðurstaða tollgæslustjóra er sú að vöruna skuli flokka í tollskrárnúmer 0406.2000, þ.e. „Hvers konar rifinn eða mulinn ostur“.
Innflytjandi tapaði máli við ríkið
Innflytjandinn Danól ehf. höfðaði mál gegn íslenska ríkinu og var réttarstefna birt 19. apríl 2021. Málið var síðan dómtekið að lokinni aðalmeðferð 11. júní sl. Mál þetta sætti flýtimeðferð samkvæmt ákvæðum XIX. kafla laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála.
Stefnandi krafðist þess að felldur verði úr gildi úrskurður embættis tollgæslustjóra nr. 3/2021, sem kveðinn var upp 29. mars 2021 og greiðslu málskostnaðar úr hendi stefnda. Ríkið krafðist hins vegar sýknu af öllum kröfum stefnanda og greiðslu málskostnaðar úr hendi hans.
Niðurstaða Héraðsdóms Reykjavíkur var ótvíræð. Hvorki var fallist á að efnislegir né formlegir annmarkar hafi verið á umdeildum úrskurði tollgæslustjóra nr.3/2021. Kröfum stefnanda um ógildingu hans var því hafnað. Í dómsorði segir:
„Stefndi, íslenska ríkið, er sýkn af kröfu stefnanda, Danól ehf. Stefnandi greiði stefnda 950.000 krónur í málskostnað.“
