Samantekt á uppskeru og áburðargjöf
Höfundur: Borgar Páll Bragason fagstjóri í nytjaplöntum hjá RML
Undanfarin fjögur ár hefur RML boðið bændum að taka þátt í ráðgjafarpakka sem kallaður er Sprotinn. Markmiðið með honum er að ná vel utan um alla jarðræktina á búinu með skráningum m.a. á því sem er ræktað, borið á og uppskorið og einnig eftir því sem þurfa þykir, sýnatöku á jarðvegi til að greina það sem hugsanlega má bæta. Ráðgjöfinni lýkur síðan alltaf á að unnin er áburðaráætlun þar sem gögn úr skýrsluhaldinu og niðurstöður hey- og jarðvegssýna eru höfð til stuðnings.
Meðal þess sem haldið er til haga eru upplýsingar um áburðargjöf og uppskeru í Jörð.is og út frá þeim upplýsingum er unnin skýrsla þar sem spildur á búinu eru bornar saman. Slíkur samanburður gefur þeim sem til þekkja, möguleika á að greina hvort það kunni að vera ástæða til að skoða hvort ræktunarskilyrðum einhverra túna sé ábótavant og einnig hvort uppskeran sé í samræmi við það áburðarmagn sem borið var á.
Meðal þess sem er reiknað út í skýrslunni er kostnaður í ábornu N, P og K á hvert þurrefniskíló í uppskeru og á fóðureiningar. Í þeim útreikningi eru áætluð nýtanleg áburðarefni í búfjáráburði reiknuð til jafns við áburðarefni í tilbúnum áburði. Áhugavert er síðan að bera saman niðurstöður „Sprotabændanna“ en þeir hafa fengið slíkan samanburð sendan. Rétt er að hafa í huga að svona samanburður takmarkast af mörgum þáttum og til dæmis er ekki tekið tillit til beitar og uppskerutíma.
![](/media/1/graf-1-1.jpg)
Verðmæti áburðarefnanna var reiknað út frá lægsta áburðarverði ársins 2017 samkvæmt verðskrám áburðarsalanna. Flutningskostnaði og viðskiptakjörum var haldið utan við og einnig var ekki tekið tillit til eðlis- og efnafræðilegra eiginleika áburðarins. Einnig verður að hafa fyrirvara á útreikningum þar sem munur getur verið á aukaefnum. Verðmæti köfnunarefnis reiknaðist 162 kr/kg, fosfórs er 218 kr/kg og kalís er 117 kr/kg. Talsverður breytileiki var á áburðargjöf og uppskeru á milli búa en að meðaltali kostaði kíló þurrefnis í uppskerunni 7 krónur í áburði en breytileikinn var frá 3 kr. og upp í 12,4 kr. Niðurstöðurnar gefa til kynna að víða sé hægt að ná fram hagræðingu í notkun áburðar. Það er þó einnig ljóst að skráning skýrsluhalds í jarðrækt þarf almennt að batna til að samantekt sem þessi gefi sem gleggsta mynd af þessum þætti í kostnaði við gróffóðuröflun.
![](/media/1/graf-2-1.jpg)
Góð nýting búfjáráburðar er mikilvæg og þarf að skoðast í samhengi við heildar áburðarkostnað uppskerunnar. Þar sem verðmæti áburðarefna í búfjáráburði eru metin til jafns við áburðarefni í tilbúnum áburði getur sá sem e.t.v. nýtir búfjáráburðinn illa, komið vel út úr greiningu á áburðarkostnaði á uppskerunni. Þetta og fleira þarf því að skoðast í stærra samhengi. Það eru því þeir sem eru með hátt hlutfall áburðar úr búfjáráburði og með lágan heildaráburðarkostnað á kíló þurrefnis sem koma best út úr þessari greiningarvinnu.
Rétt er að nefna að allir bændur sem hafa skráð bæði áburðargjöf og uppskeru geta fengið svona yfirlit hjá RML.