Í það minnsta fjórum sinnum hafa hreindýr verið flutt til Íslands, með misjöfnum árangri. Núverandi stofn er talinn runninn frá dýrum sem sleppt var í Vaðlaheiði, en þó einkum í Vopnafirði, seint á 18. öld.
Í það minnsta fjórum sinnum hafa hreindýr verið flutt til Íslands, með misjöfnum árangri. Núverandi stofn er talinn runninn frá dýrum sem sleppt var í Vaðlaheiði, en þó einkum í Vopnafirði, seint á 18. öld.
Mynd / Skarphéðinn G. Þórisson
Líf og starf 13. nóvember 2024

Íslensku hreindýrin í nýrri ljósmyndabók

Höfundur: Steinunn Ásmundsdóttir

Út er komin ljósmyndabókin Á slóðum íslenskra hreindýra í fylgd með Skarphéðni G. Þórissyni.

Skarphéðinn G. Þórisson,
f. 1954, d. 2023.

Hún hefur að geyma um 90 ljósmyndir sem Skarphéðinn tók við vöktun og rannsóknir á íslenska hreindýrastofninum um áratuga skeið.

Ljósmyndunum er skipt upp eftir árstíðum og sýna dýrin nær og fjær, við alls kyns aðstæður og gefa sterka innsýn í líf og far hjarðanna og einstakra dýra; hreinkálfa, hreinkúa og hreintarfa.

Sterk arfleifð

Skarphéðinn fæddist árið 1954 og ólst upp í Reykjavík en flutti austur á Fljótsdalshérað árið 1978 eftir að hann lauk líffræðinámi frá Háskóla Íslands. Segir í kynningu bókar að þá hafi hann farið að vinna við vöktun íslenska hreindýrastofnsins og unnið við það æ síðan, fyrst ásamt öðru og lengst af sem kennari við Menntaskólann á Egilsstöðum.

Árið 2000 hóf hann störf við Náttúrustofu Austurlands og var eftir það í fullu starfi við vöktunina. Hann kom að útgáfumálum í fjórðungnum, var ritstjóri tímaritsins Múlaþings um tíma og ásamt öðrum upphafsmaður að útgáfu tímaritsins Glettings.

Ljósmyndir úr safni hans hafa verið sýndar á nokkrum ljósmynda- sýningum og sögusýningum um hreindýr á Íslandi. Eftir hann liggja, auk ljósmyndanna, ritgerðir, greinar og fjöldi skýrslna um hreindýr á Íslandi.

Náttúrufræðingur af lífi og sál

„Hann vílaði ekki fyrir sér að dvelja langdvölum í blautu tjaldi eða köldum kofa, skrölta um á sleða eða ganga torfærur til að safna gögnum eða fanga augnablik á filmu. Líklega var það þessi fróðleiksfýsn og ævintýraþrá sem skiluðu honum austur á land árið 1978 til að sinna því verki sem að lokum varð hans aðal ævistarf, að rannsaka og vakta íslenska hreindýrastofninn. Hann sinnti því verki af elju og alúð til dauðadags en hann lést í flugslysi við hreindýratalningar 9. júlí 2023,“ segir m.a. í formála að bókinni. Fram kemur að Skarphéðinn hafi hin síðari ár lagt drög að bókinni. Það úrval sem birtist í henni sé hluti af efni sem hann hafði tekið saman og flokkað eftir árstíðum. „Fjölskylda hans lýkur nú því sem hann var byrjaður á og vill þannig heiðra minningu hans og halda verkum hans á lofti“, segir jafnframt
í formálanum.

Formála ritar Hálfdán Helgi Helgason. Inngangur um hreindýr er eftir Skarphéðin. Einnig kaflaskilatextar árstíðanna fjögurra. Textar eru jafnframt á ensku. Aðalritstjóri er Ragnhildur Rós Indriðadóttir, ritstjóri texta Unnur Birna Karlsdóttir og myndritstjórn í höndum Ragnhildar Ásvaldsdóttur. Útgefandi er Bókstafur. Bókin er í stóru broti, 128 bls. og vandað til frágangs og prentunar.

Skylt efni: hreindýr

Íslensku hreindýrin í nýrri ljósmyndabók
Líf og starf 13. nóvember 2024

Íslensku hreindýrin í nýrri ljósmyndabók

Út er komin ljósmyndabókin Á slóðum íslenskra hreindýra í fylgd með Skarphéðni G...

Nautaskankar
Líf og starf 13. nóvember 2024

Nautaskankar

Þverskornir nautaskankar, oft ranglega merktir sem Osso Buco, eru ekki oft í hil...

Stjörnuspá vikunnar
Líf og starf 11. nóvember 2024

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn hefur sjaldan verið óþreyjufyllri en þarf að hægja á sér ef vel á að...

Metnaðarfullt umhverfi
Líf og starf 8. nóvember 2024

Metnaðarfullt umhverfi

Lífið á garðyrkjustöðinni Espiflöt í Reykholti er litríkt. Næstu daga geta lesen...

Hrafntinna afmælisbarn
Líf og starf 6. nóvember 2024

Hrafntinna afmælisbarn

Nafn: Hrafntinna Ögmundsdóttir.

Mikilvægustu kosningamál bænda
Líf og starf 6. nóvember 2024

Mikilvægustu kosningamál bænda

Þegar líður að kosningum skiptir máli að vita hvaða málefni brenna á bændum. Bæn...

Auðnutittlingur
Líf og starf 6. nóvember 2024

Auðnutittlingur

Auðnutittlingur er lítill og fíngerður fugl af finkuætt. Hann er langalgengasta ...

Bryndís og Rosemary
Líf og starf 5. nóvember 2024

Bryndís og Rosemary

Kunnar briddskempur, Bryndís Þorsteinsdóttir og Rosemary Shaw, eru Íslandsmeista...