Sex ný naut í notkun

Nú hallar sumri og líður að haustverkum. Hvaða naut eru í notkun hverju sinni kemur þó árstíðum lítið við en þó er það svo að umfang sæðinga fer vaxandi ár hvert þegar daginn tekur að stytta.

Ákveðið hefur verið að gera breytingar á nautum í notkun, setja sex ný naut inn og taka fimm úr notkun. Fjöldi nauta í dreifingu verður því 22 næstu vikurnar. Úrvalið er því nokkuð og ætti hver og einn að geta fundið naut sem hentar hverju sinni. RML býður jafnframt upp á aðstoð við nautaval með gerð pörunaráætlana fyrir menn.

Þau naut sem koma ný í notkun eru ekki af verri endanum en þau voru valin á sínum tíma út frá erfðamati þeirra. Hér er um að ræða Dúsk 23008, Siffa 23009, Grána 23010, Garra 23014, Hvin 23015 og Nenna 23016. Gerð verður nánari grein fyrir þeim hér að neðan en fyrst skulum við fara yfir hvaða naut fara úr notkun.

Það eru:

• Mjölnir 21025

– tæpur í fanghlutfalli

• Kajak 22009 - sæði uppurið (hann verður þó í kútum frjótækna fyrst um sinn)
• Krummi 22025

– tæpur í fanghlutfalli

• Hringur 22028 – lítil notkun
• Sjóður 23003 – lítil notkun

Í notkun verða áfram Beykir 18031, Nafni 19009, Magni 20002, Pinni 21029, Vorsi 22002, Hnallur 22008, Ægir 22010, Flammi 22020, Strókur 22023, Drungi 22024, Úlfar 22026, Þrymur 22027, Hrauni 22030, Reykhóll 23002, Ísjaki 23004 og Miði 23006.

Dúskur 2300.

Ný naut í notkun

Dúskur 23008 er frá Róberti og Elsu í Litla-Dunhaga í Hörgárdal, undan Krans 20040 Jörfasyni 13011 og Grétu 722 Hansdóttur 15046. Erfðamat Dúsks segir dætur hans verða mjólkurlagnar kýr með hlutföll verðefna í mjólk undir meðallagi. Þetta ættu að verða frekar bolléttar kýr og í meðallagi háfættar. Júgurgerðin úrvalsgóð, vel borin júgur með góða festu og greinilegt júgurband. Spenar hæfilegir að lengd og þykkt og mjög vel settir. Mjaltir mjög góðar og skapið meðalgott. Heildareinkunn 110.

Siffi 23009.

Siffi 23009 frá Samúel og Þórunni í Bryðjuholti í Hrunamannahreppi, undan Tanna 15065 Sandssyni 07014 og Bryðju 853 Númadóttur 16038. Erfðamat Siffa gefur til kynna að dætur hans verði mjög mjólkurlagnar kýr með hlutföll verðefna í mjólk aðeins undir meðallagi. Þetta ættu að verða fremur bolmiklar kýr og í meðallagi háfættar. Júgurgerðin góð, vel borin júgur með góða festu og greinilegt júgurband. Spenar aðeins yfir meðallagi að lengd, eilítið grannir og aðeins gleitt settir. Mjaltir góðar og skapið úrvalsgott.

Heildareinkunn 115.

Gráni 23010.

Gráni 23010 er frá Hólmsteini og Katrínu á Þorleifsstöðum í Blönduhlíð, undan Tanna 15065 Sandssyni 07014 og Gránu 592 Tinnadóttur 17018. Erfðamat Grána segir dætur hans verða mjólkurlagnar kýr með hlutföll verðefna í mjólk um meðallag. Þetta ættu að verða í meðallagi bolmiklar kýr, júgurhraustar og í góðu meðallagi háfættar. Júgurgerðin úrvalsgóð, vel borin júgur með mikla festu og greinilegt júgurband. Spenar aðeins langir og grannir en vel settir. Mjaltir mjög góðar og skapið gott.

Heildareinkunn 113.

Garri 23014.

Garri 23014 er frá Guðrúnu og Gunnari á Búrfelli í Svarfaðardal, undan Ós 17034 Úllasyni 10089 og Blesu 693 Ýmisdóttur 13051. Erfðamat Garra gefur til kynna að dætur hans verði mjög mjólkurlagnar kýr með verðefna í mjólk aðeins undir meðallagi. Þetta ættu að verða fremur bolmiklar kýr og í góðu meðallagi háfættar. Júgurgerðin góð, sérlega vel borin júgur með góða festu og greinilegt júgurband. Spenar fremur stuttir, hæfilega þykkir og vel settir. Mjaltir góðar og skapið gott. Heildareinkunn 113.

Hvinur 23015 er frá Ástu og Arnari á Hranastöðum í Eyjafirði, undan Ós 17034 Úllasyni 10089 og Belju 1520 Herkisdóttur 16069. Erfðamat Hvins segir dætur hans verða mjög mjólkurlagnar kýr með hlutfall fitu í mjólk undir meðallagi en hlutfall próteins um meðallag. Þetta ættu að verða bolmiklar og júgurhraustar kýr og í góðu meðallagi háfættar. Júgurgerðin góð, vel borin júgur með mikla festu og nokkuð greinilegt júgurband. Spenar um meðallag að lengd og þykkt og vel settir. Mjaltir góðar og skapið í góðu meðallagi.

Heildareinkunn 113.

Nenni 23016 er frá Sigurbjörgu og Gunnari á Hjarðarfelli á Snæfellsnesi, undan Títan 17036 Úranussyni 10081 og Stáss 504 Bambadóttur 08049. Erfðamat Nenna gefur til kynna að dætur hans verði mjólkurlagnar kýr með verðefna í mjólk um meðallag. Þetta ættu að verða fremur bolmiklar kýr og í góðu meðallagi háfættar. Júgurgerðin góð, vel borin júgur með góða festu og mjög greinilegt júgurband. Spenar aðeins langir, eilítið grannir og meðalvel settir. Mjaltir mjög góðar og skapið frábært. Heildareinkunn 110.

Eins og sjá má á aldri og ætterni þessara nauta er áhrifa erfðamengisúrvalsins farið að gæta verulega. Allt eru þetta naut sem eru ung eða 14-17 mánaða og Dúskur er undan nauti sem fætt er 2020. Slíkt hefði fyrir örfáum árum verið óhugsandi. Erfðamengisúrvalið mun þannig hraða erfðaframförum með styttingu ættliðabilsins, einkum og sér í lagi í gengum liðinn faðir-sonur.

Það er þó engin ástæða til þess að gleyma liðnum móðir-sonur og huga í ríkari mæli að ungum kúm og kvígum, sérstaklega með það í huga að æ fleiri kýr sem bera fyrsta kálfi hafa nú erfðamat með sama öryggi og þau naut sem eru valin. Ég vil því eindregið biðja menn að líta nú yfir sinn efnilega kvíguhóp, horfa á erfðamatið og sæða þessa efnisgripi með góðu nauti með það í huga að líkurnar á nautkálfi sem bjóða má á stöð eru nálægt 50%.

Framboð nautkálfa hefur verið með ágætum en þó er nokkur hópur búa sem við söknum þess að vera ekki boðinn kálfur frá. Erfðafræðilega eru allar íslenskar kýr keimlíkar og í öllum fjósum landsins koma fram gripir sem hafa til að bera þá kosti að geta verið nautsmæður. Það liggur í hlutarins eðli að við afþökkum mun fleiri kálfa en við kaupum en þannig á það að vera. Því fleiri sem við höfum úr að velja því meiri líkur eru á að við náum allra bestu nautkálfum stofnsins á stöð, öllum kúabændum til hagsbóta. Með góðri samvinnu og samtakamætti eflum við nautgriparæktina og við höfum ekki efni á öðru en að allir taki virkan þátt.

Erfðamat allra gripa getur tekið breytingum við hverja keyrslu og við keyrum nýtt mat 1–2 sinnum í mánuði. Matið er uppfært jafnharðan í Huppu og yngstu gripirnir fá jafnframt sitt fyrsta mat.

Erfðamat nauta í notkun er jafnframt að finna á nautaskra.is og þar geta menn skoðað hvernig þau standa hverju sinni. Það er um að gera að fylgjast með og skoða mat bæði nautanna og sinna eigin gripa, vega og meta kosti og galla og nýta matið til þess að para gripina saman. Þannig má stuðla að því að næsta kynslóð taki hinum fyrri fram í gæðum.