Verð á svínakjöti hefur hækkað til neytenda en lækkað til bænda
Afurðaverð til svínabænda hefur lækkað um tæp 9% á síðustu þremur árum. Á sama tíma hefur neysluverðsvísitala hækkað um 7,5% og svínakjötsafurðir hækkað um 7,4 til 8,6% í verslunum.
Björgvin Jón Bjarnason, formaður Svínaræktarfélagsins, segir erfitt að skilja hvers vegna verð á svínakjöti til neytenda út úr búð hafi hækkað undanfarin ár en á sama tíma hafi afurðaverð til bænda lækkað.
„Undanfarin þrjú ár höfum við séð að verð til bænda hefur lækkað um rúm 9% en á sama tíma hefur verð út úr búð hækkað um rúm 7%, jafnvel þótt tekið sé tillit til hækkunar á virðisaukaskatti á matvæli. Hér er því um að ræða raunhækkun á svínakjötsafurðum til neytenda út úr búð.
Við vitum að vara eins og svínakjöt hækkar samkvæmt virðiskeðju sem hefst hjá bónda og lýkur við kassann í verslunum eftir að hafa farið í gegnum sláturhús og afurðavinnslur.“
Neytendur greiða hærra verð
„Ég hef svo sem ekki mikið verið að velta fyrir mér hvar hækkunin verður en að mínu mati er hún óeðlilega mikil og neytendur eru sannanlega að greiða hærra verð fyrir okkar afurðir þrátt fyrir að verð til bænda hafi lækkað. Hækkunin kemur því ekki frá okkur.“
Björgvin segir að eins og búast megi við beri allir fimlega af sér sakir þegar leitað sé svara við því af hverju svínakjöt til neytenda hafi hækkað eins mikið og raun ber vitni. Fulltrúar verslunarinnar segja af og frá að álagningin hjá þeim hafi hækkað og sama segja fulltrúar afurðafyrirtækjanna.
Innflutningur pressar niður verð til bænda
Björgvin segir að í dag sé eftirspurn eftir svínakjöti meiri en framboð en að samt sem áður hafi verð til framleiðenda ekki hækkað að neinu ráði. Innflutningur á svínakjöti er greinilega að pressa verðið til framleiðenda niður.
Hækka úr 500 í 2.000 krónur
Samkvæmt gögnum sem Bændablaðið hefur undir höndum er tollverð (CIF-verð) á innfluttum svínalundum 757 krónur kílóið en það er selt út úr búð, að frádregnum virðisaukaskatti, á um 2.000 krónur. CIF-verð á svínahryggvöðvum er 451 króna kílóið en útsöluverð út úr búð er svipað og á svínalundum.
Ekki verðlagt í samræmi við innflutningsverð
Svínalundir og hryggvöðvar frá löndum ESB eru fluttir til landsins á tvenns konar kjörum. Annars vegar með 18% tolli að viðbættum magntolli sem er 664 krónur kílóið. Hins vegar og mun líklegra er að kjötið sé flutt til landsins á tollkvóta ESB. Tollkvótinn er án tolla en innflytjandinn greiðir hins vegar fyrir kvótann í útboði sem atvinnuvegaráðuneytið auglýsir.Tollkvóti fyrir árið 2016 var alls 200 tonn og seldur fyrir 255 krónur kílóið.
Verðhækkun á öðrum svínakjötsafurðum er í svipuðum stíl og í flestum tilfellum er um að ræða vöru sem ekkert er unnin hér á landi. Álagningin er því hraustleg.
Ein af rökum verslunarinnar fyrir auknum innflutningi á landbúnaðarvörum er að innflutningurinn leiði til lægra matvælaverðs þrátt fyrir að slíkt sé ekki raunin.
Innflutningur á svínakjöti árið 2015 var 573 tonn en var 364 tonn árið 2013. Á saman tíma hefur innlend svínakjötsframleiðsla aukist úr 6.008 tonnum í 6.512 tonn.
Björgvin segir að svo virðist vera, enn sem komið er, að innlend vara stjórni verðinu á markaði. Með öðrum orðum að innflutt vara sé verðlögð eins nálægt innlendri framleiðslu og hægt er en ekki í samræmi við innflutningsverð. Þetta geri það að verkum að innlendir svínaframleiðendur eiga afar erfitt með að keppa við ódýrt innflutt kjöt sem kemur frá meginlandinu.
